پانتام ضمن طرح سه مفهموم شبکه ها (شبکه های رسمی و غیر رسمی)، هنجارها و اعتماد به عنوان پایه های اصلی سرمایه اجتماعی، سه دلیل عمده را در تبیین رابطه بین سرمایه اجتماعی ، سلامت و کیفیت زندگی برمی شمارد که ارتباط مستقیمی با موضوع پژوهش و تبیین رابطه سرمایه اجتماعی وکیفیت زندگی را نشان می دهند:
_ شبکه های اجتماعی می توانند کمک های مالی محسوسی به نیازمندان شبکه خود کنند که این امر باعث کاهش فشار روحی- روانی افراد عضو می شود.
_ شبکه ها می توانند هنجارهای سالم و روان را تقویت کرده و برای دستیابی افراد شبکه به خدمات اجتماعی و بهزیستی چانه زنی کنند.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

_ داد و ستاد و تعامل افراد در شبکه روابط اجتماعی، می تواند به تقویت سیستم ایمنی و دفاعی بدن کمک کند.
وی در ادامه تأکید می کند که در تمام قلمروهای تأثیر سرمایه اجتماعی که در جوامع گوناگون جست و جو کرده، در هیچ کجا اهمیتی بالاتر از نقش همبستگی اجتماعی در تندرستی و کیفیت زندگی نیافته است. (فیلد،۱۳۸۴: ۲۳-۲۴).
پانتام معتقد است که “اعتماد ناشی از دو منبع هنجارهای روابط متقابل و شبکه های مشارک مدنی است؛ اعتماد همکاری را تسهیل می کند و هر چه سطح اعتماد در جامعه ای بالاتر باشد، احتمال همکاری هم بالاتر خواهد بود.”
هارفام، گرانت و توماس بر این باورند که سرمایه اجتماعی عوامل استرس زا در زندگی را کاهش داده و خطر این عوامل را کم می کند و همچنین می تواند حوادث منفی زندگی چون از دست دادن شغل را کاهش دهد. (هارفام^[۴۳] و همکاران ۲۰۰۴، به نقل از شریفیان و فتوت ۱۳۹۰).
با بهره گیری از مطلب یاد شده، سه مؤلفه اصلی سرمایه اجتماعی که کیفیت زندگی را تبیین می کنند، قابل شناسایی است که به عنوان متغییرهای مستقل این پژوهش مطرح شده اند و فرضیه های پژوهش مطرح شده اند و فرضیه های پژوهش نیز از نظریات مرتبط به آنها استخراج شده است .
۱- اعتماد اجتماعی: این متغیر در نظریه پاتنام و کلمن به عنوان یکی از مؤلفه های اصلی سرمایه اجتماعی مطرح می شود. کلمن با تأکید بر عامل اعتماد به عنوان یکی از مؤلفه های اصلی سرمایه اجتماعی این نکته را مطرح می کند که در گروهی که اعضایش قابلیت اعتماد نشان می دهند و به یکدیگر اعتماد زیاد می کنند، خواهند توانست کارهای بسیار بیشتر از گروهی که فاقد آن قابلیت اعتماد است انجام دهند ( کلمن، ۱۳۷۷ : ۶۲)
۲- مشارکت اجتماعی: بنا به مبانی نظری پژوهش، یکی از مؤلفه های مهم سرمایه اجتماعی که محصول وضعیت شبکه روابط اجتماعی است، میزان مشارکت فرد در نظام اجتماعی که محصول وضعیت شبکه روابط اجتماعی است، میزان مشارکت فرد در نظام اجتماعی است. طبق نظر وولکاک و نارایان^[۴۴] مشارکت به کمک منافع حاصل ازعضویت در انجمن های غیر محلی و دسترس به منابع برون گروهی بر کیفیت زندگی تأثیر می گذارد. همچنین هیرش نشان داده است که بین مشارکت فرد در ارتباط با دیگران و ایجاد شبکه های اجتماعی با میزان رضایت از زندگی رابطه وجود دارد. (بیکر^[۴۵]، ۱۳۸۲ : ۴۳ – ۴۵ ).
۳- شبکه های اجتماعی : پاتنام شبکه های اجتماعی را به عنوان عامل اصلی ایجاد رابطه بین سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی بیان میکند. شبکه اجتماعی از نظر کلمن یکی از خاصیت های روابط اجتماعی است که هنجارهای نافذ به آن بستگی دارند. بطور کلی می توان گفت که یکی از شروط لازم و نه کافی برای ظهور هنجار های نافذ، عملی است که آثار خارجی بر دبگران تحمیل می کند. از نظر کلمن، بستگی ساختارهای اجتماعی نه تنها برای وجود هنجارهای نافذ و مؤثر، بلکه برای شکل دیگری از سرمایه اجتماعی که عبارتست از قابلیت اعتماد به ساختارهای اجتماعی ، اهمیت دارد . زیرا اعتماد به ساختارهای اجتماعی است که گسترش احساس اتکا به دین و انتظارات را امکان پذیر می کند . ( تاج بخش ، ۱۳۸۴ ) .
به نظر کلمن سرمایه اجتماعی که برای رشد فرد با ارزش است، منحصراً در خانواده ها قرار ندارند، بلکه آنرا می توان در بیرون از خانواده ها نیز دید. برای نمونه اجتماع که شامل روابط اجتماعی موجود بین افراد می باشد می تواند در برگیرنده سرمایه اجتماعی هم باشد . این نوع سرمایه اجتماعی نیز می تواند بر فرد تاثیر بگذارد .
طبق نظر وولکاک و ناریان سرمایه اجتماعی ارتباطی به طور اخص به پیوندهای اجتماعات و افراد با قدرت رسمی اشاره دارد و بطور اعم به ارتباطات بین افراد و گروه هایی اشاره دارد که در ساختار قدرت موقعیت های گوناگونی را اشغال می کنند . این بعد با ارتباط سطوح پائین تر قدرت با سطوح بالاتر قدرت بر کیفیت زندگی تاثیر می گذارد .
رز بر این باور است که سرمایه اجتماعی تنها به وسیله عضویت در نهادها به دست می آید و شبکه سرمایه اجتماعی به طور خاص در فراهم آوردن حمایت های عاطفی و روانی نقش موثری در ارتقاء سلامت روانی افراد دارند .
بارتون هیرش می گوید : شبکه های اجتماعی ، مفهومی بسیار فراتر از یافتن راهروهایی برای چاره جویی در بردارند . در عوض این شبکه ها اهمیت و میزان مشارکت ما در عرصه های گوناگون زندگی منعکس می کنند. بنابراین مهمترین هدف ایجاد شبکه های اجتماعی ، افزایش مشارکت فرد در ارتباط با دیگران و انجام وظیفه او در قبال زندگی می باشد در نتیجه خوشبختی ، خود به خود به وجود می آید (بیکر ، ۱۳۸۲: ۴۴).
جدول (۷) تئوریهای مبین ارتباط سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی

نام نظریهپرداز
چکیده تئوریهای مبین ارتباط سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی
پاتنام
انتام طرح سه مفهموم شبکه ها (شبکه های رسمی و غیر رسمی)، هنجارها و اعتماد به عنوان پایه های اصلی سرمایه اجتماعی می داند
سرمایه اجتماعی با حد بالای سلامت، احساس خوشبختی و رضایت از زندگی همبستگی روشن و مثبتی دارد و سرمایه اجتماعی در تولید یا عدم تولید این مولفه ها موثر است. سه دلیل عمده در تبیین رابطه سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی وجود دارد:
۱- شبکه های اجتماعی میتوانند کمک مالی محسوسی به نیازمندان شبکه خود کنند
۲- شبکه ها میتوانند هنجارهای سالم و روان را تقویت کنند
۳- داد و ستد و تعامل افراد در شبکه روابط اجتماعی، میتواند به تقویت سیستم ایمنی و دفاعی بدن کمک کند.
ولکاک و نارایان
طبق نظر ولکاک و نارایان مشارکت به کمک منافع حاصل از عضویت در انجمنهای غیر محلی و دسترسی به منابع برون گروهی بر کیفیت زندگی تاثیر میگذارد، همچنین سرمایه اجتماعی ارتباطی با ارتباط سطوح پایینتر قدرت با سطوح بالاتر قدرت بر کیفیت زندگی تاثیر میگذارد.
بارتون هیرش
مهمترین ایجاد شبکه های اجتماعی، افزایش مشارکت فرد در ارتباط با دیگران و انجام وظیفه او در قبال زندگی میباشد که در نهایت منجر به خوشبختی میشود. همچنین وی نشان داده است که بین مشارکت فرد در ارتباط با دیگران و ایجاد شبکه های اجتماعی با میزان رضایت از زندگی رابطه وجود دارد.
رز
سرمایه اجتماعی تنها به وسیله عضویت در نهادها به دست میآید و شبکه های سرمایه اجتماعی به طور خاص در فراهم آوردن حمایتهای عاطفی و روانی نقش موثری در ارتقاء سلامت روانی افراد دارند.
هارفام، گرانت و توماس
سرمایه اجتماعی عوامل استرس زا را در زندگی کاهش داده و خطر این عوامل را کم میکند، همچنین سرمایه اجتماعی میتواند حوادث منفی زندگی چون از دست دادن شغل را کاهش دهد.