۱-لعل، استعاره از لب./ کرد، به معنی انجام داد./ تضاد بین دروغ و راست./
۲-آرایه ی عکس در بیت وجود دارد، مقصود وغایت وغایت مقصود./ غایت، نهایت./
۳-آفتاب رخ، تشبیه بلیغ اضافی./ بیت اغراق دارد./تشبیه تفضیل ، زیبا تر بودن چهره معشوق از گل./ چوخرمن مه، تشبیه . /
۵-چرخ جفاکار، کنایه از روزگار ستمگر./ راست کردن، کنایه از فراهم ساختن./ کج نهاد، آن که سرشتی بد دارد، کنایه از بد اصل و بدکار./
۶-دل بریدن، کنایه از ناامید شدن./شکر لب، کنایه از معشوق، و لبی شیرین چون شکر ونیز شیرین سخن ./ از جان گذشتن، کنایه از مردن وفنا شدن در راه عشق./
غزل ۴۳۴

شاهان اگر به صحبت رندان نظر کنند
یا دشمنان عتاب بود مصلحت ولی
خون دلم چنین که دو لعل تو می خورند
ما را بهشت صحبت پیرست و جام می
اهلی مگوی شرح غم خود به گل رخان
شاید که ناز و سروری از سر به در کنند
با دوستان به چشم عنایت نظر کنند
دل رفت و رخنه عاقبتم در جگر کنند
طفلان راه میل به شیر و شکر کنند
ایشان کجا تحمل این درد سر کنند

وزن:مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن / بحر مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف
موضوع کلی: عشوه معشوق و نیاز عاشق به غمزه یار
غزل مردّف با ردیف فعلی.
۱-افراد زیرک، رجوع کنید به غزل ۳۱۷٫/ نظر کردن، کنایه از توجه کردن./ سروری، بزرگی وآقایی./
۲-دوست ودشمن، تضاد./ عتاب، سرزنش./ چشم عنایت، اضافه اقترانی، به معنی توجه ولطف ومحبت./
۳-لعل، استعاره از لب./
۴- صحبت پیر و جام می برای ما بهشت است ، تشبیه تسویه است. « تشبیه تسویه که آن را تشبیه مزدوج نیز گویند، آن است که مشبّه متعدد و مشبّه به یکی باشد یعنی چند چیز را به یک چیز مانند کنند.»(همایی: ۱۵۵ )./ شیروشکر، کنایه از سخت آمیخته ونهایت اختلاط ./

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۵-گلرخان، کنایه از زیبارویان./ دردسر، کنایه از گرفتاری./
غزل ۴۳۵

گاهم دو آهوی تو سگ خویش خوانده اند
ما دل نمی بریم که شاهان چو باز خود
ما را چو چشم خویش حریفان بی وفا
تا داده اند جرعه ی جامی ز لعل خویش
آن را که داده اند بتان نوش لعل خود
اهلی به درد بی دلی و بی کسی بساز
گاهم به سنگ تفرقه از پیش رانده اند
کس را نرانده اند که بازش نخوانده اند
مخمور و ناتوان به کناری نشانده اند
خوبان عشوه ساز به جانم رسانده اند
از زهر چشم چاشنیی هم چشانده اند
درمان طلب نکن که طبیبیان نخوانده اند