• • باروری^[۳۸] : در این تحقیق باروری تنها متغیر وابسته ما محسوب می شود. تولد در مفهوم جمعیت شناسی به معنی تعداد موالید زنده در یک جمعیت خاص و طی یک زمان معین می باشد (محمودیان: ۱۳۸۳: ۱۳). در این مطالعه که در زمینه باروری اختلافی انجام می شود ما از دو میزان باروری، باروری کل^[۳۹]( ,(TFRفرزندان زنده بدنیا آمده^[۴۰]((CEB استفاده کرده ایم. فرزندان زنده بدنیا آمده میزان باروری نسلی است و باروری کل نشان دهنده میزان مقطعی باروری است که برای مطالعه باروری فعلی مناسب است (کوششی، ۱۳۷۸: ۱۷۹-۱۷۳). CEB یا فرزندان زنده بدنیا آمده، تعداد کل فرزندان زنده بدنیا آمده یک زن از زمان اولین ازدواج تا پایان دوره تولید مثل که سن ۴۹ می باشد است.TFR یا باروری کل، خلاصه ای از کل میزانهای باروری است که از جمع میزانهای باروری ویژه سنی برای هر سن مفرد بدست می آید.

  

• • مذهب : دورکیم مذهب را دستگاهی همبسته از باورها و اعمال مربوط به امور مقدس معرفی می کند. این باورها واعمال همه کسانی را که پیرو آنها هستند در یک اجتماع اخلاقی واحد، متحد می کند (شایان مهر، ۱۳۷۷: ۴۸۷). در دائره المعارف تطبیقی علوم اجتماعی، مذهب^[۴۱] فرقه ای دینی که پویایی احیاگرایانه خود را از دست داده و به صورت یک هیات مادی درآمده است وتعداد قابل توجهی از افراد از آنها پیروی می کنند تعریف شده است (همان،۴۸۸). مذهب تنها متغیر مستقل ما می باشد که به دنبال تبیین رابطه آن با باروری هستیم. در این تحقیق علاوه براینکه مذهب افراد به صورت سنی وشیعه پرسیده می شود، میزان پایبندی یا به عبارتی تعلقات مذهبی افراد نیز سنجیده می شود. گنجاندن این سوال به این منظور است که اولاً میزان وابستگی مذهبی درهر دو گروه سنجیده شود و پاسخ به این سوال که، آیا وابستگی مذهبی نیز می تواند نواسانات باروری را تبیین نماید؟

• • متغیرهای کنترل : به منظور بررسی دقیق تاثیر مذهب بر باروری می بایست بعضی ازمتغیرها را کنترل می کردیم تا تاثیر مذهب نمایان شود. این متغیرها در سه دسته متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی دسته بندی می شوند.

متغیرهای اقتصادی:

متغیر

تعریف مفهومی

درآمد
مجموعه عایدات نقدی و غیر نقدی اعضای خانوار د هر ماه می باشد.
هزینه
میزانی از درامد که ماهانه برای خرید لوازم مختلف اختصاص داده می شود
لوازم منزل
آن دسته از وسایل زندگی که در زندگی امروز بعنوان نیاز می باشد.

متغیرهای اجتماعی:

متغیر

تعریف مفهومی

تحصیلات

سطح و مرتبه تحصیلی افراد در نظام آموزشی کشور.

نوع ازدواج

تمایل افراد به گزینش همسر در دایره خویشاوندی.

استقلال زنان

گونه ای از زناشویی که همسر نیز از حقوق و تکالیفی برابر برخوردار است.

ترجیح جنسی

تمایل به داشتن ترکیب جنسی معین فرزندان در خانواده.