استثنا شدن ریسک جنگ و شورش به علل تکنیکی است و بیمه نمی تواند خطراتی را که به اندازه کافی بین بیمه شدگان توزیع شده و تمامی بیمه شدگان به یکسان در مقابل تهدید آنها قرار گرفته اند پوشش دهد.
در ایران در پی بروز جنگ ایران و عراق و بالاخص مشکلات حمل و نقل دریایی و هوایی ناشی از آن براساس تصویبنامه مورخ ۲۴/۷/۶۴ هیئت وزیران، شرکت بیمه ایران مجاز به ارائه پوشش بیمه جنگی در زمینه حمل و نقل دریایی و هوایی شده و در پی آن این شرکت پوشش بیمه جنگی را در مورد خطرات جنگی مربوط به بدنه، خدمه و مسافران و محموله کشتیها و هواپیماها ارائه نمود. از جمله می توان به پوشش بیمه شرکت کشتیهای نفتکشهای وزارت نفت اشاره نمود که با بالا بردن حق بیمه در زمان جنگ به جهت تشدید ریسک نسبت به جابجایی نفت فلات قاره ایران (خارک) اقدام می نمود. در انگلستان نیز عملکرد مشابهی وجود دارد و پوشش خسارات ناشی از جنگ از جانب شرکتهای بیمه ارائه شده است که می توان به پوشش بیمه جنگی در مورد حمل و نقل دریایی، بیمه بار و بدنه کشتی اشاره نمود که توسط شرکتهای بیمه انگلیسی پذیرفته شده و شرایط آن توسط موسسه بیمه گران لندن تعیین گردید.^[۲۶۱]
۲- ایراد خسارات عمدی
پوشش بیمه جهت تضمین خسارات ناشی از حوادث و اتفاقات است و عملیات آن مبتنی بر آمار و احتمال وقوع اتفاق بنا شده است. لذا پوشش دادن به خسارات ناشی از عمد ذینفع بیمه با منطق بیمه در تضاد است. مطابق ماده ۱۴ قانون بیمه: بیمه گر مسئول خسارات ناشی از تقصیر بیمه گذار یا نمایندگان او نخواهد بود. البته ایراد خسارات غیرعمدی بیمه گذار که ناشی از تقصیر و خطا باشد از عمده خطرات موضوع پوشش بیمه محسوب می شود و اصولاً بیمه های مسئولیت برای پوشش این خطرات ایجاد شده است و معمولاً مسئولیت بیمه گذار ناشی از ارتکاب خطا و تقصیر وی است و اشکال مختلف بیمه مسئولیت اصولاً در مورد خطا و تقصیر بیمه گذار یا نمایندگان قانونی او تحقق می یابد. لذا آنچه از مستثنیات خطر بیمه محسوب می شود ایراد خسارت عمدی است.بنابراین هرگاه تاسیسات صنعتی به علت خرابکاری عمدی مالک یا قائم مقام های وی،آسیب ببیند ویا منجر به ورود صدمه به اموال واشخاص ثالث گردد مشمول پوشش بیمه نخواهد بود .در حقوق انگلستان نیز وجود پوشش بیمه از اصول مسلم به شمار می رود و از دیرباز و مکرراً در زمینه بیمه های مختلف مورد تأیید دادگاهها و مراجع ذیربط قرار گرفته است.^[۲۶۲]

گفتارپنجم: رابطه حقوق بیمه و حقوق مسئولیت مدنی
بیمه گذار که در پی پوشش خطر مسئولیت است باید در مورد تعیین فعالیت زیانبار، ماهیت مسئولیت، تعیین افرادی که مسئولیت آنها پوشش داده می شود و شرایط تضمین دقت نماید در مورد فعالیت موضوع بیمه، بیمه ای که تمامی جلوه های فعالیت را تحت پوشش بیمه مسئولیت درآورد وجود ندارد و بیمه مسئولیت تنها برخی از افعال و فعالیتهای که ممکن است از آن خسارتی به دیگری وارد شود را تحت پوشش قرار می دهد. در مواردی که خسارت ناشی از فعل دیگر است و مال خسارت دیده تحت پوشش بیمه قرار دارد، بیمه گذار نمی تواند خسارات وارده را هم از مسئول حادثه، براساس اصول مسئولیت مدنی و هم بیمه گر، براساس قرارداد بیمه، دریافت نماید چون در این صورت دو بار از وی جبران خسارت شده و بیمه موجب افزایش دارایی او خواهد شد که امری مخالف اصول بیمه و مسئولیت مدنی است. در این صورت چنانچه بیمه گذار برای جبران خسارت به مسئول حادثه مراجعه نماید و کل خسارت را از وی دریافت کند دیگر موجبی برای مراجعه به بیمه گر نخواهد بود. البته تعهدات بیمه گر نیز موجب رهایی مسئول حادثه و بی فایده شدن حقوق مسئولیت مدنی که از اهداف اصلی آن حفاظت از هنجارهای اجتماعی و بازدارندگی از رفتارهای خلاف است، نخواهد شد. لذا بیمه گر می تواند پس از جبران خسارت زیان دیده جانشین او در دعوی مسئولیت مدنی شده و دعوی را علیه مسئول حادثه پیگیری کند.^[۲۶۳]
ماده ۳۰ قانون بیمه در مورد جانشینی بیمه گر در دعوی علیه مسئول حادثه مقرر می دارد: بیمه گر در حدودی که خسارات وارده را قبول یا پرداخت می کند در مقابل اشخاصی که مسئول وقوع حادثه یا خسارت هستند قائم مقام بیمه گذار خواهد بود و اگر بیمه گذار اقدامی کند که منافی با عقد مزبور باشد در مقابل بیمه گر مسئول شناخته می شود.قائم مقامی بیمه گر از ذینفع در پی پرداخت غرامت و خسارت صورت می گیرد در نتیجه این پرداخت، طلب بیمه گذار نسبت به ثالث یا تمامی توابع و حقوق مربوط به آن به بیمه گر منتقل می گردد. لذا مبلغ و شرایط طلب انتقال یافته نمی تواند از اصل طلب تجاوز کند.در مواردی که بیمه گذار در جریان دعوی مسئولیت علیه خود متوجه ملاحظاتی از جانب بیمه گر شود و بیم بروز مشکلاتی در پرداخت تعهدات بیمه ای از جانب بیمه گر رود بیمه گذار می تواند، بیمه گر را به دادرسی جلب نماید.^[۲۶۴] در این صورت دادگاه از طرفی، به دعوی مسئولیت مدنی زیان دیده علیه بیمه گذار براساس اصول مسئولیت مدنی رسیدگی می کند و از طرف دیگر تعهد بیمه گر به پرداخت خسارت مطابق عقد بیمه را بررسی نموده و نسبت به هر دو موضوع رأی صادر می نماید. رأی به محکومیت بیمه گر به پوشش مسئولیت بیمه گذار منافاتی با رأی به مسئولیت بیمه گذار به جبران خسارت ندارد.
در حقوق انگلستان نیز در چهار ویژگی اساسی منافع قابل بیمه و کاربرد آنها در بیمه مسئولیت آمده است که عبارتند از:
۱– یک مسئولیت بالقوه قابل بیمه باید وجود داشته باشد.
۲– این مسئولیت بالقوه باید موضوع بیمه باشد.
۳– رابطه بین بیمه گذار و موضوع بیمه باید طوری باشد که بیمه گذار از فقدان مسئولیت منتفع و از وجود مسئولیت متضرر شود.
۴– رابطه بین بیمه گذار و موضوع بیمه باید در قانون به رسمیت شناخته شده باشد و این مسئولیتهای قانونی هستند که موضوع بیمه نامه های مسئولیت را شکل می دهند.
هدف از بیمه مسئولیت این نیست که غرامت بیمه گذاری را بپردازد که وی به صورت قانونی مسئول آن نیست. لذا در تعریف غرامت نیز گفته شده جبران مالی مناسب و کافی برای قرار دادن بیمه گذار بعد از وقوع حادثه، درست در همان موقعیت مالی که وی قبل از وقوع حادثه از آن بهره مند بوده است.
هدف اصلی جانشینی که نتیجه طبیعی اصل غرامت است نیز این است که بیمه گذار از دو منبع یا بیشتر خسارت دریافت نکند. لذا کسب سود از یک واقعه ناگوار ناعادلانه و غیرموجه است بر پایه قانون مسئولیت کارفرما مصوب ۱۹۶۹ انگلیس، وقتی که کارفرما مجبور می شود خسارت وارده به کارمند خود را که در زمان اشتغال وی به وجود آمده و ناشی از عیب تجهیزات کار است جبران کند. کارفرما می تواند در زمینه بازیافت این گونه خسارت ها از تولید کننده یا عرضه کننده تجهیزات معیوب اقدام کند.^[۲۶۵]
در خصوص اصل مربوط به علل مشترک حادثه گاهی بخشی از علت به وجود آمدن خسارت ناشی از خطر بیمه شده و بخشی بر اثر خطر استثنا شده است. اگر بتوان خسارتی را که دو خطر موجب شده اند از هم تفکیک کرد، قسمت خسارت خطر بیمه شده پرداخت می شود و قسمت خطر استثنا شده پرداخت نمی شود. معمولاً خسارت قابل جدا کردن نیست نمونه آن در عوی سال ۱۹۷۳ ملاحظه می شود. در دعوی مورد نظر خسارت بوجود آمده بخشی به علت محصول معیوبی بود که بیمه گذار عرضه کرده بود و بخشی به علت غفلت کارکنان بیمه گذار هنگام نصب محصول به وجود آمده بود. بیمه گذار بیمه نامه مسئولیت عمومی داشت که مسئولیت محصول در آن استثنا شده بود، از آن جا که جدا کردن خسارت بوجود آمده به سبب دو علت غیر ممکن بود، بیمه گران مسئول پرداخت هیچ خسارتی شناخته نشدند چون بخشی از آن در نتیجه یک خطر استثنا شده بوجود آمده بود.^[۲۶۶]
نتیجه گیری و پیشنهادات
Conclusion and Suggestions
نتیجه
در مسئولیت مدنی، همچون مسئولیت اخلاقی، تناسب میان فعل زیان بار و نتایج حاصل از آن شرط است. تحمیل تمامی آثار تقصیر بر مرتکب از لحاظ اخلاقی امری ناپذیرفتنی است، بویژه آن که در مسئولیت، تقصیر از مفهوم سنتی خود فاصله گرفته است. مسئولیت مدنی خواه در چهره عمومی آن که بر اندیشه تقصیر استوار است یا در صورتهای خاص و استثنایی که محض و مطلق است ریشه در قواعد عرف و قانون مدنی دارد و محدود شدن مسئولیت به اعمال انسان متعارف به همین دلیل است. وجود تقصیر برای الزام واردکننده زیان به جبران زیان کفایت نمی کند بلکه جز در مواردی همچون غصب وشبه غصب که قانونگذار برقراری رابطه سببیت بین فعل زیان بار و زیانها را لازم ندانسته است ،در دیگر موارد از جمله مسئولیت ناشی از مالکیت علاوه بر تقصیر اثبات رابطه سببیت اهمیت به سزایی دارد.بنابراین هرگاه تقصیر شخص ثالث تنها سبب ورود زیان باشد خواه حالت قوه قاهره داشته باشد وخواه فاقد اوصاف قوه قاهره باشد ،مالک از مسئولیت معاف می شود. زیرا هیچ گونه تقصیری مرتکب نشده است و رابطه سببیت فقط بین سبب مقصر و زیانهای وارده برقرار می گردد.
محور اصلی بحث مسئولیت ناشی از مالکیت بنا در حقوق ایران از جمله تأسیسات صنعتی نفت وگاز ماده۳۳۳ قانون مدنی است و این ماده مسئولیت ناشی از مالکیت ساختمان را مبتنی بر تقصیر دانسته است و بی توجهی به وظایف و تکالیف قانونی توسط مالک ، تقصیر فرض می شود و مالک نسبت به جبران خسارات ناشی از این تقصیر مسئول می باشد.البته این ماده کاملاً ناقص تهیه و تدوین شده است و مثلاً اگر عمارت یا کارخانه در اختیار و تصرف شخص دیگری باشد (مستأجر یا پیمانکار)تکلیف چیست ؟اگر تأسیسات صنعتی جهت تعمیرات یا برای بازسازی تحویل مقاطعه کار و در دست کارگران او باشد و مالک کارخانه یا تأسیسات هیچ کنترلی بر تأسیسات مذکور نداشته باشد آیا باز هم مالک مسئول جبران خسارات وارده می باشد. ماده ۲ قانون مسئولیت مدنی به عمل وارد کننده اشاره دارد و عمل زیان آور می تواند شامل عمل مالک شیء و هم می تواند شامل متصرف شیء به غیر از مالک باشد. مسئولیت مالک مطلق نیست بلکه نسبی است و مالک تأسیسات صنعتی زمانی مسئول است که مطلع از عیب تأسیسات خود بوده و در نگهداری ومواظبت از ملک خود کوتاهی نموده و به وظائف خود عمل ننموده باشد.ضمن اینکه اثبات تقصیر مالک تأسیسات بر عهده زیاندیده یا همان خواهان دعوا خواهد بود. البته این ماده فقط مالک را مسئول دانسته و از متصرف ساختمان یا کارخانه که مالک نیست وساکنین و یا کارکنان مالک که در کارخانه یا تأسیسات مشغول به کار هستند و اداره تأسیسات را برعهده دارند مطلبی به میان نیامده است . البته از برخی مواد فصل ششم قانون مجازات اسلامی (موجبات ضمان) می توان به مسئولیت متصرفین ومهندسین ذی ربط ساختمان وتأسیسات پی برد .
یکی از مهمترین اهدف قواعد مسئولیت مدنی، لزوم جبران خسارات است نه مجازات شخص مسئول، مع الوصف نمی توان به نظریه تقصیر که مسئولیت شخص را به میزان خطای او وابسته می کند بی اعتنا ماند. در راه رسیدن به هدف مسئولیت مدنی و اجرای عدالت می توان با تلفیقی از نظریات تقصیر، خطر و تضمین حق به عدالت نزدیک شد. در حقوق ایران که قواعد مسئولیت مدنی با روابط اجتماعی روز و خطرات ناشی از آن و مسئولیتهای ناشی از مالکیت متناسب نیست نیاز به تدوین قوانین حاکم بر مسئولیت های خاص بیش از پیش احساس می شود. در حقوق ایران به جهت دشواری اثبات تقصیر شخص مسئول، طولانی بودن جریان دادرسی و غیرقطعی بودن احکام، اغلب زیان دیده را از مطالبه خسارت منصرف میسازد.
در حقوق انگلیس برای ایجاد مسئولیت مدنی لزومی ندارد که عمل ارتکابی ناشی از تقصیر باشد یا شخص مقصر قلمداد شود بلکه عمل یا اقدامی که از نظر قانون اجازه داده نشده ،می تواند مسئولیت زا باشد شبه جرم ها در حقوق انگلیس دارای عناوینی می باشند که هر یک قواعد خاص خود را دارند مانند بی احتیاطی ، نقض وظائف قانونی ،عدم دقت ومراقبت و غفلت ،مسامحه یا بی مبالاتی و غیره ،در مورد مبانی مسئولیت مالک در انگلستان سعی گردیده که در سیستم رسیدگی دادگاهی و نظام مبتنی بر تقصیر اصلاحاتی صورت گیرد.در سالهای اخیر برای جبران اشکالات سیستم مسئولیت مبتنی بر عنصر تقصیر توجه زیادی به توسعه بیمه شده است
در کشور انگلیس قضات مجاز هستند به بنای قواعد حقوقی بپردازند( Judicial Precedent) و قوانین موضوعه یا مصوب پارلمان ( Statutes law)در انگلستان هنگامی شکل وماهیتی واقعی و ارزش خود را نشان می دهد که این قانون در یک پرونده قضایی یا دادرسی قضایی توسط قاضی در دادگاه های عالی ( High courts)به کار گرفته شود و قاضی هدف و ماهیت قانون را با بیان یک قاعده حقوقی اعلام می نماید.در خصوص مسئولیت های ناشی از مالکیت ساختمان وتأسیسات صنعتی می توان به قانون متصرف سال ۱۹۵۷ وقانون متصرف سال ۱۹۸۴ استناد نمود (متن کامل قانون پیوست تحقیق است) که اولی در مورد مسئولیت شخص متصرف است وقانون دوم در مورد وظیفه مراقبت ومواظبت از طرف متصرف نسبت به کسانی است که در تأسیسات رفت وآمد دارند.بنابر این قوانین، مسئولیت متصرف، بستگی به اوضاع واحوال خاص هر قضیه یا واقعه دارد و معمولا ً تحت عنوان شبه جرم غفلت ومسامحه مطرح می گردد.
در انگلستان اغلب شبه جرم ها دارای عنصر تقصیر می باشند و تقصیر در مفهوم عام خود یعنی کوتاهی یا قصور در رعایت استانداردها و موازین ،معهذا برخی از شبه جرمها عنوان مسئولیت محض را دارند در این گونه شبه جرم ها خواهان احتیاجی ندارد که نشان دهد خوانده مرتکب تقصیر شده است بنابراین رویه دادگاههای بیشتر کشورها از جمله انگلستان به جهت حمایت از زیان دیده کم کم به سمت مسئولیت بدون تقصیر و مسئولیت محض تمایل نشان داده و کم و بیش در آراء صادره شاهدیم که قاضی دادگاه به جهت هدف مسئولیت مدنی که همان جبران خسارات وارده است تقصیر مالک را مفروض دانسته از جمله در مسئولیت ناشی از حوادث رانندگی و همچنین مسئولیت تأسیسات صنعتی خطرزا و قابل اشتعال که بار اثبات تقصیر مالک را از دوش زیان دیده برداشته است.
امروزه در بیشتر کشورها از جمله انگلیس مسئولیت فردی و نحوه جبران خسارت شخصی، رفته رفته جای خود را به یک نوع جبران خسارت جمعی داده است و برای تحقق این هدف، سیستم های جبران خسارت شبیه آنچه در قانون تأمین اجتماعی و بیمه دیده می شود به وجود آمده و دولتها در جبران خسارات ناشی از حوادث رانندگی، فعالیتهای اتمی و یا فعالیتهای خطرناک و مواد شیمیایی مانند تأسیسات صنعتی مشارکت می کنند. گسترش بیمه های اجباری مسئولیت، راهی مطمئن برای جبران خسارت زیان دیده است.به نظر می رسد پذیرش یک مبنا برای مسئولیت مدنی به تنهایی نمی تواند پاسخگوی نیازمندیهای جامعه بوده باشد و در عصر شکوفایی صنعت و تکنیک و پا به عرصه گذاشتن ماشین وتأسیسات صنعتی جدید هیچ گونه ضرورتی در انحصاری دانستن مبنای خاصی وجود ندارد. هر چند در حقوق ایران جز در مواردی که به طور صریح مشمول مسئولیت های مطلق قرار گرفته اند در دیگر موارد ،مسئولیت بر اساس تقصیر می باشد.زیرا مسئولیت بدون تقصیر خلاف قاعده واخلاق اسلامی است.
صنعت نفت و گاز یکی از مهمترین صنایع دنیا محسوب می گردد و به جهت گستردگی فعالیتهای در این بخش از صنعت، مسئولیتهای خاص را نیز می طلبد. در مسئولیتهای ناشی از عیب تأسیسات صنعتی و خطرهای احتمالی و وابسته به طبیعت صنایع خطرزا گاه به جهت مصالح اجتماعی ایجاب می کند که مالک تأسیسات خطرناک مسئول قرار گیرد. هر چند هیچ گونه قصوری نداشته باشد. پذیرش مسئولیت محض مالک تأسیسات خطرناک از جمله تأسیسات اتمی در کنار مسئولیت ناشی از تقصیر در بسیاری از کشورها این مسئولیتهای خاص را بصورت شاخه ای از حقوق مسئولیت درآورده است. لیکن همانگونه که گفته شد در حقوق ما هنوز به نظر می رسد راه طولانی در پیش داریم. در مورد تأسیسات صنعتی دولتی و مسئولیتهای ناشی از عملکرد دولت بعنوان مالک اینگونه تأسیسات نیز باید گفت حقوق مسئولیت مدنی دولت، حقوق کاملاً مدونی نیست.از نظر مسئولیت ناشی از ارتکاب عمل زیان بار تفاوتی میان اشخاص حقوق خصوصی و مراجع دولتی وجود ندارد و تنها وجود رابطه علیت بین تقصیر دولت و ضرر وارده برای جبران خسارات وارده توسط دولت کافی است، این رابطه سببی می تواند ناشی از مالکیت اموال دولتی ، یا ناشی از تقصیر مستخدمین دولتی باشد.
با توجه به مواد ۱۱ و۱۲ قانون مسئولیت مدنی در مورد مسئولیت کارفرما و کارکنان وی و مسئولیت ناشی از تقصیر کارکنان دولت در زمانی که مسئول نگهداری و بهره برداری از تأسیسات صنعتی دولتی واموال عمومی هستند، می توان به عنوان مسئولیت مشترک و نیابتی نام برد که در آن مسئولیت کارفرما ویا دولت مطلق نیست و در صورتی که به توان عدم تقصیر کارفرما یا دولت را ثابت نمود مسئول قلمداد نمی شوند. البته قانونگذار ما در ماده ۱۱ق.م.م تمایلی نداشته تا مسئولیت دولت را گسترده سازد و عمده مسئولیت را بر دوش مستخدمین و مقامات عمومی قرارداده است. در خصوص مسئولیت پیمانکاران ، کارفرمایان و کارکنان آنها که ممکن است تأسیسات صنعتی نفت وگاز را جهت تعمیرات و یا نگهداری به صورت موقت در تصرف و اختیار داشته باشند ،مسئولیت آنها نیز مبتنی بر تقصیر است و در ماده ۱۲ ق.م.م تقصیر کارفرما را مفروض دانسته و اثبات تقصیر کارگر را بر عهده کارفرما قرار داده تا به نوعی از زیان دیده حمایت شود.
واقعیت این است که مسئولیت مدنی مالک بنا و تأسیسات در ایران ناشی از حکم قانون است و این مسئولیت براساس هیچ یک از نظریه های ابراز شده به طور مطلق قابل توجیه نیست. از یک طرف این مسئولیت وابسته به تقصیر مالک است یعنی شرط اولیه تحقق مسئولیت آن است که مالک تأسیسات صنعتی مرتکب تقصیر شده باشد و از طرف دیگر در صورتی که مالک فاقد تقصیر باشد ،شرط مسئولیت مالک احراز انتساب خسارت به تأسیسات صنعتی است در احراز این انتساب نیز بیشتر رفتار مالک مورد ارزیابی قرار می گیرد که از معیار رفتار متعارف تجاوز کرده است یا خیر. بر خلاف مسئولیت مالک وسیله نقله که قانونگذار صرف دخالت وسیله نقلیه در حادثه زیان بار را اماره مسئولیت دارنده شناخته و مسئولیت مالک وسیله نقلیه را مفروض دانسته است، در مورد مسئولیت بنا وتأسیسات صنعتی ،مسئولیت مالک مبتنی بر تقصیر است و نزدیک ترین شخصی که می بایست خسارت ناشی از تأسیسات صنعتی بر او تحمیل شود مالک آن تأسیسات است.
۱۱-در مورد عوامل رافع مسئولیت مالک، چنانچه وقوع خسارت در اثر عوامل خارجی تحقق یابد به نحوی که عامل خارجی یگانه سبب آن باشد در واقع علت تامه خسارت وتحقق ضرر عامل خارجی خواهد بود در این صورت، ورود خسارت قابل انتساب به مالک و تأسیسات صنعتی وی نبوده و در نتیجه مسئولیتی برای مالک ایجاد نخواهد شد، خواه آن عامل قوه قاهره باشد یا فعل ثالث از جمله مدیران ، کارکنان ،کارفرمایان و پیمانکاران شرکت های نفت وگاز یا عمل و تقصیر خوده زیان دیده.اما اگر عامل خارجی فقط یکی از اسباب وقوع خسارت باشد در موارد فعل ثالث و یا فعل زیان دیده حکم تعدد عوامل حاکم است و در موارد قوه قاهره باید بین دو فرض قائل به تفکیک شد:اگر ضرر وارد شده عرفا به عامل انسانی دخیل در ورود خسارت استناد داشته باشد به نحوی که اگر آن عامل نبود خسارت وارد نمی شد و قوه قاهره بی اثر می گردید، در این صورت قوه قاهره نقشی در ورود خسارت نداشته و عامل انسانی (می تواند مدیران تأسیسات صنعت نفت وگاز باشد)مسئول جبران خسارات وارده می باشد واگر حادثه قابل استناد به مالک و متصرفین تأسیسات نباشد به نحوی که حتی اگر دخالت این اشخاص نبود باز حادثه روی می داد ،در این صورت حادثه به قوه قاهره استناد دارد ومالک را نمی توان مسئول دانست.مواد ۲۲۷ و۲۲۹ قانون مدنی و مواد۵۰۲و۵۱۴ قانون مجازات اسلامی اختصاص به قاعده فورس ماژور دارد. امروزه دانش بشری به اندازه ای پیشرفت کرده و توسعه یافته است که تمام عیوب و نواقص یا عدم کارائی اشیاء وتأسیسات ساخته شده و اینکه ممکن است حادثه آفرین باشند را قابل پیش بینی کرده است و آنچه که قابل پیش بینی در مورد اشیاء نیست موارد نادر واستثنائی می باشد.لذا چنانچه عیوب و نواقص یک شیء قابل پیش بینی باشد یا بدانیم که این اشیاء ومواد قابلیت انفجار و یا اشتعال دارند،یا تباه کننده هستند(مانند اسیدها)دیگر این مواد در قلمرو قاعده فورس ماژور نباید قرار بگیرند.
۱۲-در حقوق ایران در مورد مسئولیت ناشی از تأسیسات خطرناک و بی خطر تفکیکی انجام نشده لیکن هر جا که نوع فعالیت یا شیء خاص متضمن ایجاد خطر باشد مقررات خاصی تدوین شده است مانند مقررات مربوط به تأسیسات هسته ای ورادیو اکتیو ،بنایراین مالک با توجه به ماهیت تأسیسات خطرناک وقابل اشتعال از جمله تأسیسات نفت وگاز از آنها مراقبت و مواظبت نماید و به نظر می رسد بتوان تقصیر مالک را در نگهداری از اشیاء خطرناک مفروض دانست .مگر اینکه هشدار های لازم و مناسب،افراد را از خطرات این گونه تأسیسات صنعتی آگاه نماید و زیان دیده خود در ورود خسارت مقصر باشد.در این خصوص با توجه به رویه های قضایی انگلیس و قانون مسئولیت متصرف سال ۱۹۵۷ ،مالک می تواند مسئولیت خود را در قبال افراد با نصب یک هشدار متناسب ومنطقی متضمن اعلام خطر و یا وجود یک خطر خاص زائل سازد.
۱۳-قواعد مسئولیت مدنی ناشی از مالکیت در حقوق ایران نه تنها متناسب با نیازهای جامعه نیست بلکه آنچه هم موجود است فراموش شده و ناشناخته است و اغلب به آن عمل نمی شود. امروزه علاوه بر لزوم تدوین مقررات جامع و هماهنگ با خطرات ناشی از زندگی صنعتی و ماشینی، می بایست افراد جامعه را نسبت به هدف و مقررات مسئولیت مدنی، آگاه نمود و آحاد جامعه اطمینان پیدا کنند که هیچ ضرری نباید بدون جبران باقی بماند .قاعده لاضرر در اسلام متضمن همین هدف می باشد. امروزه ضرورت تصویب قوانین جامع و هماهنگ با خطرات ناشی از زندگی صنعتی بیشتر احساس می گردد.حقوق تطبیقی به ما کمک میکند تا با تدوین قواعد و قوانین به روز شده ابهامات واجمال قوانین خود را مرتفع سازیم. می توان تقصیر را به عنوان مبنای مسئولیت ناشی از مالکیت در اموال خصوصی و دولتی باقی گذاشت لیکن با ایجاد مسئولیتهای مطلق، دشواریهای اثبات تقصیر را از دوش زیان دیده برداشت و در این راه لازم نیست به یکباره تمام وابستگی های به قانون خود را بدون دلیل رها ساخت و تقلید کورکورانه از سیستم های خارجی به عمل آورد. بلکه می توان آنچه مفید است با قواعد مسلم حقوقی خود و اخلاق اجتماعی متعارف، منطبق ساخت. در هر حال تحقق اهداف مسئولیت مدنی در کشور ما بالاخص در مورد تأسیسات خطرناک با توجه به قواعد ارزشمند فقهی از جمله قاعده لاضرر و لاضرار فی الاسلام، قاعد تحذیر و قاعده اقدام دور از ذهن نخواهد بود.رویه قضائی کشورمان نیز می تواند با تفسیر صحیح مقررات کنونی و بها دادن به لزوم جبران خسارت گام موثری در این راه بردارد.
پیشنهادات:
ما نمی توانیم مانند انگلستان یک لیست از شبه جرم ها داشته باشیم زیرا حقوق ما داخل در سیستم رومی –ژرمنی قرار دارد پس برای مسئولیت مدنی به مواد قانونی و اصول حقوقی جدید نیاز داریم و با توجه به مهجور و متروک ماندن قانون مسئولیت مدنی سال ۱۳۳۹ در دادگاهها و تمایل قضات کشور در استناد به مواد قانون مجازات اسلامی در فصل دیات وموجبات ضمان،باید قانون مسئولیت مدنی کشور بازنگری و اشکالات موجود در مواد آن با بهره گرفتن از نظرات حقوقدانان کشور و بهره گیری از تجارب و قوانین سایر کشورها از جمله فرانسه و انگلستان، قواعد مسئولیت مدنی را به روز در آوریم و قانون جدید مسئولیت مدنی تدوین وتصویب گردد.
مقررات و قوانین پراکنده ای در باب مسئولیت مدنی در کشور داریم لیکن در مورد مسئولیت مالک قوانین ما محدود به چند ماده بیشتر نیست .پیشنهاد می گردد کلیه قوانین ومقررات پراکنده مربوط به مسئولیت مدنی از جمله مسئولیت ناشی از مالکیت در یک بخش جمع آوری و همانند قانون مدنی فرانسه در زمان اصلاحات قانون مدنی گنجانده شود.
با توجه به صنعتی شدن کشور و خطرات ناشی از تأسیسات صنعتی خطرناک،مسئولیت بدون تقصیر و مسئولیت مدنی محض باید در رژیم حقوقی کشور توسعه و رواج یابد و از باب اتلاف قانون مدنی فراتر رود تا اینکه بار اثبات تقصیر مالک یا متصرف اینگونه تأسیسات از دوش زیان دیده برداشته شود و به خصوص اشخاص حقوق عمومی و ادارات دولتی به راحتی بتوانند خسارات وارده ناشی از مالکیت تأسیسات مذکور را به زیاندیدگان پرداخت نمایند.
۴– در مورد خسارات ناشی از تأسیسات صنعتی نفت وگاز، با توجه به توسعه صنعت بیمه و الزامات قانونی دستگاه های اجرایی در بیمه نمودن اموال منقول و غیر منقول خود به استناد آیین نامه الزام دستگاه های اجرایی به اخذ پوشش های بیمه ای لازم مصوب ۹/۵/۹۰ پیشنهاد می گردد شرکت های دولتی نفت وگاز در اجرای این مقررات اهتمام بیشتری ببندند و با تخصیص اعتبارات لازم ضمن بیمه نمودن اموال خود در برابر خطراتی از قبیل آتش سوزی و زلزله، بیمه های مسئولیت ناشی از مالکیت تأسیسات خود را ارتقا و کامل نمایند.تا بتوان به یکی از مهمترین اهداف حقوق مسئولیت مدنی یعنی جبران کامل خسارت نزدیک شد و ایجاد تسهیل برای زیان دیده گام بر دارند.
۵– پیشنهاد می گردد با توجه به نیازهای روز نسبت به تهیه لایحه اصلاحی قانون اساسنامه شرکت های نفت وگاز اقدام و حقوق ،تکالیف و مسئولیت مدنی مدیران تأسیسات صنعت نفت در قبال اشخاص ثالث و مسئولیت های ناشی از مواظبت و مراقبت این تأسیسات در اساسنامه شرکت ها مذکور گنجانده شود تا علاوه بر قاعد عمومی مسئولیت دارای قواعد اختصاصی مسئولیت برای صنعت نفت وگاز باشیم.
۶-در خصوص ماده واحده قانون منع بنا وساختمان در طرفین خطوط لوله گاز مصوب ۱۳۵۰ ،با توجه به اجمال و ابهامات موجود در آن و ضمانت های اجرایی آن پیشنهاد می شود کمیته های حریم مناطق مختلف شرکت انتقال گاز ایران موارد وایرادات مورد نظر خود را جهت تهیه لایحه جدید از سوی وزارت نفت وتصویب آن در مجلس تقدیم امور حقوقی ستاد شرکت گاز نمایند.
۷-در ماده ۶ قانون بیمه اجباری دارندگان وسائل موتوری ، بیمه گر را مستقیماٌ مکلف به جبران خسارت نموده، هر چند در مورد دیگر بیمه ها چنین تصریحی وجود ندارد ولی با توجه به منطقی وعاقلانه بودن این حکم وایجاد تسهیل برای زیان دیده ،بدون اینکه موجب افزایش بار مسئولیت یا تعهدات بیمه گر شود به نظر میرسد گسترش دامنه دعوی مستقیم علیه بیمه گر در حقوق ایران به خصوص در مسئولیت های ناشی از مالکیت بنا وتأسیسات امری مطلوب و قابل دفاع باشد.
فهرست منابع
منابع بنیادی
۱-قران کریم
۲-قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۵۸
۳-قانون مدنی ایران مصوب ۱۸/۲/۱۳۰۷ و اصلاحات بعدی
۴-قانون مسئولیت مدنی ایران مصوب ۱۳۳۹
۵- قانون مجازات اسلامی مصوب ۱/۲/۱۳۹۲
۶- مجموعه قوانین ومقررات محیط زیست
۷- قانون متصرفین مصوب سال۱۹۵۷ و۱۹۸۴ انگلیس
منابع فارسی
۱- آلن پاول، بیمه مسئولیت، ترجمه علی اکبر رئیسه، انتشارات پژوهشکده بیمه، چاپ اول، ۱۳۸۱
۲-اسعد سامانی ،محمود،بیمه صنایع و پیش گیری از خسارت،چاپ اول ،انتشارات بیمه مرکزی،۱۳۸۰
۳- امامی، دکتر سید حسن، حقوق مدنی، جلد اول، چاپ هفتم، انتشارات کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۶۸
۴- امیری قائم مقامی، دکتر عبدالمجید، کلیات حقوق تعهدات، وقایع حقوقی، جلد اول، چاپ اول، تهران، نشر میزان، ۱۳۷۸
۵- بابایی، دکتر ایرج، حقوق بیمه، چاپ دهم، ویراست ۲، نشر سمت، ۱۳۹۰
۶- بادینی، دکتر حسن، فلسفه مسئولیت مدنی، چاپ اول، تهران، ناشر: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۸۴
۷-بشیری، عباس، براتی، دکتر علی اکبر، پور رحیم، مریم، انواع حریم، چاپ اول، انتشارات جنگل، ۱۳۹۰
۸-پور هاشمی،دکتر سید عباس،ارغنده ،دکتر بهاره،حقوق بین الملل محیط زیست،چاپ اول،انتشارات دادگستر،۱۳۹۲
۹- جعفری لنگرودی، دکتر محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، چاپ چهارم، تهران، گنج دانش، ۱۳۶۸

۴-۱-۹- منیزیم برگ: ۴۶
۴-۲- نتیجه‌گیری ۴۹
۴-۳- پیشنهادات: ۵۱
فهرست منابع ۵۲
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول ۱-۱- درصد مواد تشکیل دهنده جو…………………………………………………………………………… ۱۳
جدول ۳-۱ – نتایج تجزیه خاک محل آزمایش قبل از کشت جو……………………………………………۲۷
جدول ۳- ۲- میزان درجه حرارت (سانتی‌گراد) در شهرستان بویراحمد در سال زراعی ۹۲-۱۳۹۱ ……………………………………………………………………………………………………………………………………. ۲۸
جدول ۳-۳- میزان رطوبت نسبی به درصد در شهرستان بویراحمد در سال زراعی ۹۲-۱۳۹۱ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ۲۹
جدول ۴-۱- جدول تجزیه واریانس اثرات سطوح مختلف پساب فاضلاب تصفیه شده شهری بر عملکرد و اجزاء عملکرد جو ……………………………………………………………………………………………………. ۳۶
۴-۲- جدول میانگین اثرات اصلی سطوح مختلف پساب فاضلاب تصفیه شده شهری بر عملکرد و اجزاء عملکرد جو ………………………………………………………………………………………………………………… ۴۷
۴-۳- جدول تجزیه واریانس میانگین مربعات اثرات سطوح مختلف پساب تصفیه شده شهری بر عملکرد و اجزای عملکرد جو…………………………………………………………………………………………………۴۸
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار ۴-۱- اثر سطوح مختلف پساب فاضلاب بر میانگین ارتفاع بوته………………………………. ۳۸
نمودار ۴-۲- اثر سطوح مختلف پساب فاضلاب بر میانگین طول ریشه……………………………….. ۳۹
نمودار ۴-۲- اثر سطوح مختلف پساب فاضلاب بر میانگین طول خوشه ……………………………… ۴۰
نمودار ۴-۴ اثر سطوح مختلف پساب فاضلاب بر میانگین عملکرد دانه……………………………….. ۴۱
نمودار ۴-۵- اثر سطوح مختلف پساب فاضلاب بر میانگین عملکرد بیولوژیک……………………… ۴۲
نمودار ۴-۶- اثر سطوح مختلف پساب فاضلاب بر میانگین وزن هزار دانه…………………………….. ۴۳
نمودار ۴-۷- اثر سطوح مختلف پساب فاضلاب بر شاخص برداشت………………………………………. ۴۴
نمودار ۴-۸- اثر سطوح مختلف پساب فاضلاب بر میزان پتاسیم برگ………………………………….. ۴۵
نمودار ۴-۹- اثر سطوح مختلف پساب فاضلاب بر میزان منیزیم برگ …………………………………. ۴۶
چکیده:
بررسی اثر پساب فاضلاب تصفیه شهری بر رشد و نمو جو و میزان عناصر غذایی پتاسیم و منیزیم در برگ در شرایط گلخانه‌ای
به وسیله‌ی:
مهران کرمی برزآباد
به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف پساب فاضلاب تصفیه شده شهری بر رشد و نمو جو و میزان عناصر غذایی پتاسیم و منیزیم در برگ در شرایط گلخانه‌ای آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی در شهر یاسوج، روستای بلهزار در سال زراعی ۹۲-۱۳۹۱ به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایش شامل سطوح مختلف آبیاری با پساب تصفیه شده شهری در چهار سطح (۰، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد آبیاری) و در ۳ تکرار و جمعاً در ۱۲ گلدان بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها با بهره گرفتن از نرم‌افزار SPSS، مقایسه میانگین داده‌ها با آزمون دانکن و رسم نمودارها با استفاده، از نرم‌افزار Excell انجام گرفت.
نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که با افزایش میزان مصرف پساب فاضلاب تصفیه شده شهری در آب آبیاری باعث افزایش میزان ارتفاع بوته، طول ریشه، طول خوشه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه، شاخص برداشت و میزان منیزیم برگ می‌شود، بیشترین اثر افزایش مصرف پساب فاضلاب تصفیه شهری بر عملکرد دانه و وزن هزار دانه و میزان منیزیم برگ در تیمار F₁₀₀ (مصرف ۱۰۰ درصد پساب فاضلاب تصفیه شده شهری در آب آبیاری) به ترتیب به میزان ۹/۱۷۹۵ کیلوگرم در هکتار و ۳/۳۵ گرم و ۲۴/۲ درصد به دست آمد.
واژه‌های کلیدی: پساب فاضلاب تصفیه شهری، عملکرد، پتاسیم برگ، جو، یاسوج.
فـصـل اول
مقدمه و هدف
۱-کلیات
۱-۱-مقدمه
رشد روز افزون جمعیت جهان، همگام با گسترش فعالیت‌های کشاورزی و صنعتی در جهت افزایش تأمین مواد غذایی از یک سو و خشکسالی‌های پی در پی در سال‌های اخیر از سوی دیگر، موجب شده است که منابع موجود آب شیرین در اکثر کشورهای واقع در کمربند مناطق خشک به اوج بهرهبرداری خود برسد و بالطبع فشار بیش از اندازه به منابع آب وارد آید. ایران جزء کشورهایی است که برداشت آب از منابع آب زیرزمینی آن در مقایسه با سایر کشورها به مراتب بیشتر است لذا در شرایطی که کشور به شدت از لحاظ کمبود منابع آب شیرین رنج می‌برد و در دراز مدت بحران منابع آب به صورت یک مسأله جدی مطرح است، بنابراین توجه به منابع غیر متعارف آب یک ضرورت اجتناب ناپذیر می‌باشد (عابدی و همکاران، ۱۳۷۸). هرچند مواد و عناصر موجود در پساب فاضلاب بسیار قابل توجه بوده و بررسی کلیه آن‌ ها امری مشکل است، لیکن تعدادی از نمایه‌های شیمیایی و فیزیکی برای آن در نظر گرفته شده که قبل از استفاده برای کشاورزی بایستی مورد ارزیابی قرار گیرند. (دای و همکاران، ۱۹۷۵). بشر در آغاز حیات خود بر روی کره زمین زندگی غارنشینی را انتخاب کرد و برای تأمین نیازهای غذایی و پوشاک خود اقدام به شکار حیوانات وحشی و جمع‌ آوری گونه‌های گیاهی می‌کرد که برای او ارزش غذایی داشت البته گونه‌های گیاهی در فاصله دور از هم قرار داشتند و به صورت متمرکز و متراکم نبودند. با گذشت زمان و افزایش جمعیت، انسان‌ها که موجودی اجتماعی بودند یکجانشینی و تمدن‌ها را ایجاد کردند و به جای شکار برای به دست آوردن نیازهای غذایی خود اکوسیستم‌های کشاورزی و دامپروری را ایجاد کردند. بشر که موجودی متفکر و خلاق است از همان دوران، با تجربه نه چندان خوبی که داشت تراکم را در حد دلخواه خود انتخاب می‌کرد. شخم با حیوانات به طور سنتی بود. عمق و دفعات شخم چندان مهم نبوده و خبری از کودهای شیمیایی نبود. چون همین کشاورزی سنتی او جوابگوی نیازهای غذایی جمعیت آن دوران بود. به تدریج با افزایش جمعیت سطح زیر کشت را بالا برد ولی افزایش سطح زیر کشت با توجه به انفجار جمعیت، نداشتن ابزار و ماشین‌آلات برای افزایش سطح زیر کشت واقعی، وجود نداشتن کود شیمیایی و نبودن راه علمی برای کنترل آفات و بیماری‌ها چندان کارساز نبود. از این دوران به بعد بشر افزایش تولید در واحد سطح را احساس کرد؛ زیرا او موجودی متفکر بود و باید به طریقی ذهن خود را درگیر تحقیقات در ارتباط با تراکم مناسب، تولید و مصرف بهینه کودهای شیمیایی، ابداع روش‌های مبارزه با آفات و بیماری‌ها و از سوی دیگر ایجاد ماشین‌آلات برای صرفه‌جویی در زمان و افزایش سرعت کار خود در ارتباط با کشاورزی می‌کرد. چون با افزایش جمعیت و ایجاد زندگی شهرنشینی و ساخت منازل و ساختمان‌ها و از سوی دیگر در اثر فرسایش‌های آبی و خاکی از سطح زمین‌های کشاورزی در واحد سطح کاسته شد؛ بنابراین از همان زمان تاکنون برای هر گیاهی تحقیقات مستقلی در محورهای مختلف از جمله به نژادی- تراکم- مصرف بهینه کودهای شیمیایی- ابداع روش‌های مبارزه با آفات و بیماری‌ها و غیره آغاز شد تا بجای افزایش سطح زیر کشت، تولید در واحد سطح افزایش یابد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اما در ارتباط با ابداع کود و سموم شیمیایی برای تولید پایدار و حداقل خسارت آمدن به محیط زیست باید تحقیقاتی در جهت کم کردن مصرف آن‌ ها و هم چنین مصرف بهینه آن‌ ها صورت گیرد. جو یکی از قدیمی‌ترین گیاهان زراعی می‌باشد که توسط انسان اهلی شده و در نقاطی از خاور نزدیک که کاوش‌های باستان شناسی صورت گرفته همیشه با گندم امر و آین کورن دیده شده است (نور محمدی ۱۳۸۰). قدیمی‌ترین جو از ارقام دو ردیفه وحشی می‌باشد که در حفاری‌های جنوب اروپا به دست آمده و معلوم شده که در عصر حجر کشت شده است (خدابنده ۱۳۶۹). هارلان عقیده دارد که عموم جوهای وحشی و اهلی یک گیاه منقرض شده‌ای بوده است که در منطقه‌ای که هم اکنون هور درام اسپنانئوم دیده می‌شود روییده است. این منطقه از کوه‌های زاگرس در غرب ایران و در سرتاسر جنوب ترکیه و سمت فلسطین امتداد دارد (نور محمدی ۱۳۸۰). استفاده از پساب فاضلاب به عنوان یک منبع غذایی گیاهی در تولیدات زراعی و یا به منظور حاصلخیز کردن خاک‌ها از قدیم‌الایام در برخی نواحی آسیا معمول بوده است؛ اما اطلاعات مدون در این زمینه و به خصوص در مورد کاربرد پساب در کشاورزی مربوطه به سال ۱۳۵۱ در بنزولای آلمان (جی هارد؛۱۹۵۹ و روچینگ، ۱۹۱۱) و سال ۱۶۵۰ در ایدرن بورف اسکاتلند است. با توسعه روش‌های تصفیه پساب فاضلاب تصفیه شهری، توجه به استفاده از پساب حاصله از تصفیه‌خانه‌ها در کشاورزی افزایش پیدا کرد (چک، ۱۹۶۶). به خصوص این که برخی از متخصصان بر این باورند که بهترین روش برای دفع پساب پخش آن در اراضی کشاورزی است؛ زیرا با این روش چرخه مواد غذایی تکمیل شده و عناصری که در اثر زراعت از خاک خارج شده است دوباره به آن بازگردانده می‌شود (چک، ۱۹۶۴)، از طرف دیگر وارد ساختن پساب به خاک خطر آلودگی محیط و به خصوص رودخانه را نیز کاهش می‌دهد (ادن و همکاران، ۱۹۷۷)؛ بنابراین ایده اولیه استفاده از پساب در کشاورزی به دو دلیل عمده شکل گرفت که عبارتند از: ۱) جلوگیری از آلوده شدن رودخانه‌ها ۲) استفاده از مواد غذایی موجود در آن برای زراعت. به تدریج موضوع حفاظت آب و استفاده مجدد از آن در مناطق کم آب نیز به آن اضافه شد. گرچه این سه دلیل هنوز هم به قوت خود باقی می‌باشند اما پیشرفت‌های علمی، ملاحظات اقتصادی و به خصوص تجاربی که تا به حال کسب شده است در پاره‌ای موارد مشوق مردم در استفاده از پساب برای زراعت و در مواردی مانع از کاربرد آن می‌باشند. از اواخر سال ۱۸۰۰ و اوایل قرن حاضر استفاده از پساب به تدریج در بسیاری از کشورهای اروپا گسترش پیدا کرد.
۱-۲- اهمیت تحقیق
مسئله محدودیت منابع آب از جمله فاکتورهای مهمی است که توسعه اراضی آبی و تولید محصولات را در مناطق خشک محدود می‌سازد. افزایش جمعیت بشر و نیاز روزافزون به غذا باعث تلاش و تکاپو در جهت تأمین نیاز غذایی بشر گردیده است. افزایش تولید محصولات از دو راه امکان‌پذیر است: ۱- افزایش سطح زیر کشت ۲- افزایش عملکرد در واحد سطح. با توجه به محدودیت اراضی زراعی، امکان افزایش سطح زیر کشت محدود بوده و باید از طریق به‌کارگیری فنآوریهای جدید در جهت افزایش تولید در واحد سطح و تأمین غذای مردم جهان تلاش نمود. با عنایت به موارد فوق می‌توان از مصرف آب‌های با کیفیت پایین یا غیر متعارف بهره گرفت. استفاده از پساب فاضلاب شهری به عنوان یکی از منابع غیر متعارف آب، در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به وجود انواع یون‌های محلول در این قبیل آب‌ها، در پاره‌ای از مناطق به علت افزایش دمای هوا و پایین بودن میزان رطوبت نسبی، تبخیر و تعرق گیاهی زیاد بوده، لذا در این مناطق املاح زیادی در لایه سطحی خاک بر جای خواهد ماند. این امر در مناطق خشک و نیمه خشک حائز اهمیت می‌باشد. پساب فاضلاب تصفیه شهری می‌توانند نیاز آبی و غذایی گیاه را تأمین نموده و به همین علت به عنوان منابع آبی و کودی ارزان قیمت مورد توجه قرار گرفته‌اند مسئله محدودیت منابع آب از جمله فاکتورهای مهمی است که توسعه اراضی آبی و تولید محصولات را در مناطق خشک محدود می‌سازد. افزایش جمعیت بشر و نیاز روزافزون به غذا باعث تلاش و تکاپو در جهت تأمین نیاز غذایی بشر گردیده است. جو یکی از محصولات مورد کشت در استان کهگیلویه و بویراحمد می‌باشد از طرفی آب یکی از مهمترین عوامل محدود کننده رشد می‌باشد. با عنایت به خشکسالی‌های چند سال اخیر و مسئله کمبود آب قابل استفاده کشاورزی، از آنجایی که آب‌های ناشی از پساب فاضلاب تا کنون به طور موثری در امر آبیاری مزارع جو استفاده نشده‌اند و همچنین شرایط اقلیمی و سردسیری بودن یاسوج ضروری است تحقیقات لازم جهت استفاده از آب پساب فاضلاب در امر آبیاری مزارع جو مورد آزمایش قرار گیرد. لذا در صورت موفقیت این امر می‌توان نسبت به تأمین بخشی از آب مورد نیاز جهت آبیاری جو از طریق استفاده از پساب فاضلاب شهری امیدوار گردید.
۱-۳- فرضیه‌های تحقیق:
۱-کاربرد پساب فاضلاب با نسبت‌های مختلف اثر معنی‌داری بر رشد و نمو، جو دارد.
۲-کاربرد پساب فاضلاب با نسبت‌های مختلف اثر معنی‌داری بر میزان پتاسیم در برگ دارد.
۳- کاربرد پساب فاضلاب با نسبت‌های مختلف اثر معنی‌داری بر میزان منیزیم در برگ دارد.
۱-۴- اهداف تحقیق:
۱- بررسی اثر کاربرد مقادیر مختلف پساب فاضلاب بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه جو
۲- بررسی اثر کاربرد مقادیر مختلف پساب فاضلاب بر میزان عناصر غذایی در برگ
۳- تعیین مناسب‌ترین مقدار پساب فاضلاب برای دستیابی به حداکثر عملکرد گیاه جو
۱-۵- سوابق پژوهش
۱-۵-۱- تاریخچه:
جو یکی از قدیمی‌ترین گیاهان زراعی می‌باشد که توسط انسان اهلی شده و در نقاطی از خاور نزدیک که کاوش‌های باستان شناسی صورت گرفته همیشه با گندم امر و آین کورن دیده شده است (نور محمدی ۱۳۸۰). قدیمی‌ترین جو از ارقام دو ردیفه وحشی می‌باشد که در حفاری‌های جنوب اروپا به دست آمده و معلوم شده که در عصر حجر کشت شده است (خدابنده ۱۳۶۹). هارلان عقیده دارد که عموم جوهای وحشی و اهلی یک گیاه منقرض شده‌ای بوده است که در منطقه‌ای که هم اکنون هور درام اسپنانئوم دیده می‌شود روییده است. این منطقه از کوه‌های زاگرس در غرب ایران و در سرتاسر جنوب ترکیه و سمت فلسطین امتداد دارد (نور محمدی ۱۳۸۰). نام جو در ایران از کلمه Jav که در زبان پهلوی به این گیاه اطلاق می‌شده گرفته شده است و در هند Jvu نام دارد (خدابنده ۱۳۶۹).

پژوهشگری دیگر معتقد است که جذب دانشجویان خارجی به آماده سازی سایر دانشجویان برای کارکردن در دنیای واقعی کمک میکند، زیرا آن‌ها‌ ناگزیرند با انسان‌ها‌یی با پیش زمینه‌ها‌ی فرهنگی مختلف برخورد کنند. از سویی دانشجویان و دانش آموختگان خارجی ارتباطات بین المللی مهمی ‌فراهم میکنند. این ارتباطات میتواند منجر به همکاری تحقیقاتی و آشنایی با دولت‌ها‌ و همکاری مدیران و رهبران شود. همچنین حضور دانشجویان خارجی اعتبار دپارتمان‌ها‌ و مؤسسات علمی ‌را افزایش میدهد ۲۰۰۲) (Trice,

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

محققان چینی به اثرات فرهنگی واجتماعی تحصیلات درخارج از کشور توجه ویژه‌ای دارند.آن‌ها‌ یادآور می‌شوند که آموزش خارجی )عمدتاً آموزش غربی( به تدریج به عنوان سرمایۀ فرهنگی غالب و مهمترین ابزار جابجایی اجتماعی در چین مدرن، جایگزین آموزش چینی سنتی شد. آموزش خارجی در مرحلۀ اولیۀ ارائۀ آن به هیچ وجه دارای ارزش نبود، اما در طولانی مدت مفهوم اجتماعی منفی آن تا حدی تغییر یافت که تبدیل به سرمایه فرهنگی مفیدی شد. مشاغل و تجربۀ زندگی اولین گروه دانشجویانی که در دهه ۱۸۸۰ از آمریکا برگشتند به خوبی فرایند این تغییر را نشان میدهد. سه عامل در توضیح چنین فرایندی بسیار مهم بودند: شرایط اجتماعی، شرایط شغلی و شکل گیری گروهی. شرایط اجتماعی منحصر به فرد اواسط قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم در چین برای اولین دانشجویانی که به این کشور برگشتند، فرصت‌ها‌یی را فراهم کرد تا عملکرد برجسته و دستاورد‌ها‌ی حرف‌ها‌ی خود را نشان دهند. به طور همزمان، فرایند انتخاب روش‌ها‌ و سبک زندگی غربی منجر به افزایش تقاضا برای دانش و مهارت‌ها‌ی غربی در چین شد و در نتیجه، موجب نوعی تغییر شکل شغلی شد و کمکی بود برای ارتقاء بخش شغلی جدید که دانشجویانی که به چین برگشته بودند در آن ایجاد شغل میکردند. سرانجام، اولین گروه دانشجویان بازگشتی فعالانه شیوۀ آموزش غربی را در چین ارتقاء دادند ودانشجویانی که از غرب برمیگشتند را به عنوان سمبل اجتماعی مفیدی نشان میدهد.( Huang,2002)
همچنین یکی از استادان دانشگاه فودان چین در مقاله خود به بررسی نقش دانشجویان خارجی پس از بازگشت به وطن در آموزش عالی چین پرداخته است.
این مقاله مروری اجمالی میکند بر سوابق تاریخی و شرایط اجتماعی که آموزش عالی چین در آن رشد کرد و بر اینکه چگونه نفرت از مدل‌ها‌ و اندیشه‌ها‌ی خارجی بر تاریخ معاصر و مدرن آن تأثیر گذاشت. در این مقاله، به وضعیت و تأثیرات و نقش پنج نسل از کسانی که پس از تحصیل در کشور خارجی به وطن باز گشته‌اند در نوسازی اجتماعی، اقتصادی، علمی‌ و سیاسی چین به طور کلی و نوسازی آموزش عالی به طور خاص توجه ویژه‌ای شده است.
همانطور که معرفی آموزش عالی مدرن در چین، پیامد مستقیم ارتباط با دنیای خارج از این کشور بود، دانشجویان چینی که در خارج از این کشور تحصیل کرده‌اند نقش بسیار مهمی ‌در این تعامل بین المللی داشته‌اند.این مقاله بر نقش منحصر به فرد این دانشجویان تأکید میکند و تأثیر و نقش آن‌ها‌ را در آینده پیشبینی میکند.
۳-۱-۳ تحرک وجابجایی دانشجویان^[۱]
این دیدگاه مرتبط با نظریه سرمایه انسانی بوده و پیرامون بازگشت وعدم بازگشت جمعیت‌ها‌ی دانشجویی مهاجر وتاثیر آن بر اقتصاد ملی میپردازد. تفاوت تحرک دانشجویی با مهاجرت در ماندگاری کوتاهتر آن است. این جابجایی از الگو‌ها‌ی موقعیتی و محلی خاص خود پیروی میکند. برای مثال میزان این جابجایی در قاره اروپا حدود ده درصد است.
مطابق چند یافته تجربی، تحرک و جابجایی دانشجویان در عرصه بین المللی را میتوان شکلی از یک زندگینامه انتخابی (زندگینامه خود انجام) دانست که هدفش ظهور شخصیتی آزادتر است. نتایج بررسی نظرات هشتاد دانشجو بر مبنای تجربه‌ها‌ی ناشی از اجرای طرح اراسموس در اروپا نشان میدهد که دانشجویان با قبول مخاطرات، با تغییرات محیط مقابله میکنند و کنترل مسیر زندگی شخصی خود را به صورت بازتابی بدست میگیرند. در چشمانداز دانشجویان تجربه جابجایی و تحرک بین المللی، انگیزه رشد شخصی و استقلال فردی را بروز میدهد و بر آگاهی فرهنگی و سیاسی، مهارت بین فرهنگی و حس بسط یافته تعلق تأثیر میگذارند (Vassiliki papatisba,2005)
در سال‌ها‌ی اخیر بویژه پس از واقعه یازده سپتامبر روابط سیاسی کشور‌ها‌ بر کم وکیف تحرک دانشجویی تاثیر داشته است.
ازنظر میزان تحرک مطالعات نشان میدهند کسانی که سطح تحصیلات بالاتری دارند یعنی دانشجویان تحصیلات تکمیلی تحرک بیشتری دارند. (Chiao Hung,1988)
هم اکنون راهبرد‌ها‌ی مدیریت تحرک علمی‌ دانشوران که توسط سیاستگذاران علمی‌کشور‌ها‌ دنبال میشود عبارتند از :
جلوگیری از مهاجرت
جبران هزینه‌ها‌
راه بازگشتی
مدیریت چرخش نخبگان علمی
جذب پیشگیرانه (درگیر کردن دانشوران در توسعه علمی‌کشور)
تجربه نشان میدهد دو راهکار اخیر با موفقیت بیشتری همراه بوده است.
۳-۱-۴ آموزش چند فرهنگی
جذب دانشجوی خارجی و بین المللی کردن فضای کلاس‌ها‌ی درسی با هدف چند فرهنگی کردن آموزش نیز صورت میگیرد. منظور از این فرایند، آموزش ر‌ها‌ از تعصبات و تمایلات به ارث برده شده است که همراه با کشف چشم انداز‌ها‌ و فرهنگ‌ها‌ی دیگر است و هدف آن شکلدهی به احساسات دانش آموزان و دانشجویان به سوی چندگانگی زیستانسانی، سبک‌ها‌ی متفاوت تحلیل تجارب و ایده‌ها‌ و راه‌ها‌ی نگریستن در سراسر جهان است.
برخی متخصصان این نوع آموزش را تغییر شایستگی موسسات آموزشی مشتمل بر ارزش‌ها‌ی اساسی، تنظیمات رویها‌ی، برنامه‌ها‌ی درسی، محتوای آموزشی، ساختار سازمانی و سیاست‌ها‌ی آموزشی دولت به سوی بازتاب دادن چندگانگی فرهنگی دانسته‌اند. (Genva Gay,2010)
دیگران از آن بدین گونه تعبیر میکنند: نهادینه شدن فلسفه چندگانگی فرهنگی در سیستم آموزشی که بر مبنای مساوات و برابری، احترام، پذیرش و فهم متقابل و تعهد اخلاقی به عدالت اجتماعی پایهگذاری میشود. (Baptiste, In;Genva Gay,1979)
یکی از راه‌ها‌ی آموزش چند فرهنگی افزایش جذب دانشجویان خارجی به منظور شکلدهی به ترکیب جمعیت دانشجویی است.
۳-۱-۵ پدیده سر ریز آموزش
پدیده سر ریز آموزش که میتوان آن را آموزش فرامرز یا آموزش بیش از حد نیز نامید، بیانگر عدم تطابق میزان آموزش با نیاز‌ها‌ی بازار کار است. روش اندازه گیری آن مقایسه سال‌ها‌ی آموزش دریافت شده با آموزشی است که مشاغل فعلی نیاز دارند. روش دیگر بررسی تغییرات تقاضای بازار کار نسبت به عرضه دانش آموختگان جدید است.
این پدیده از سوی اقتصاددانان معمولاً پدیده‌ای منفی ارزیابی میشود که موجب هدر رفتن سرمایهگذاری همچنین ایجاد توقع و بی انگیزگی میشود. در این شرایط کارکنان کارخود را شغل دائمی‌تلقی نمیکنند و در پی فرصت فرار از این وضعیت هستند. از این رو برای پیگیری آموزش مجدد و کسب مطلوبیت و بازدهی بالاتر در آینده مهاجرت میکنند.
به دلیل ساختار نامناسب شغلی در کشور مبداء و فقدان پست سازمانی و شغل مناسب در آن رشته فرد مهاجرت میکند تا بیکاری خود را به تعویق بیاندازد. شاید در آینده با بسط توانایی شغلی و یا تغییر و ارتقای سطح مشاغل بتواند کار مناسبی در اقتصاد محلی پیدا کند.(خورشیدی، ۱۳۸۳)
پدیده سر ریز آموزش به این ترتیب میتواند عاملی برای گسترش جابجایی دانشجویان در سطح کشور‌ها‌ تلقی شود.
۳-۲ الگو‌ها‌ی جذب دانشجویان خارجی
پژوهشگران اثرات مثبت جذب دانشجویان خارجی و بین المللی شدن آموزش عالی را با توجه به چهار قلمرو سیاسی، فرهنگی، علمی‌و اقتصادی بر شمرده‌اند. به گونه‌ای که بوسترم (۳۰۱۰) این موارد را احصا کرده است:
توانمندی سازگاری با فرهنگ‌ها‌ی متنوع (فرهنگی)
فرصت برای جذب نخبگان خارجی (علمی)
انعقاد تفاهم نامه‌ها‌ی همکاری بین کشور‌ها‌ (سیاسی)
کسب منابع مالی جدید برای آموزش عالی (اقتصادی)
جلب مشارکت‌ها‌ی منطقهای(اقتصادی)
بهره وری، درآمد‌ها‌ و منافع مالیاتی (اقتصادی)
کشور‌ها‌ی مختلف جهان بر اساس اهداف خود از الگو‌ها‌ی مختلفی برای جذب دانشجوی خارجی پیروی میکنند.
الگوی آلمان با اهداف آموزشی وعلمی‌طراحی شده و این کشور رسما اعلام میکند از محل جذب دانشجو قصد درآمدزایی ندارد. در مقابل، بیشتر کشور‌ها‌ی جهان مانند استرالیا وکانادا وانگلستان و مالزی از الگوی اقتصادی پیروی میکنند.
الگوی اقتصادی: نمونه استرالیا
از نظر وزارت علوم، استرالیا دانشجوی خارجی به فردی اطلاق میشود که با روادید دانشجویی وارد استرالیا میشود و دور‌ها‌ی را با پرداخت هزینه آن، صرفنظر از اینکه چه کسی هزینه آن را پرداخت میکند، میگذراند.
دانشجویان برای ورود نیاز به تأییدیه نام نویسی، روادید دانشجویی و منابع مالی کافی دارند. (دائره المعارف آموزش عالی، ج ۲۲۳ :۳)
استرالیا در جذب دانشجوی خارجی اهداف اقتصادی را دنبال میکند و این طریق یکی از منابع مهم درآمدی این کشور است.
دانشگاه‌ها‌ی استرالیا برای جذب دانشجویان خارجی و رقابت با سایر رقبا دفاتر متعددی را در کشور‌ها‌ی مختلف جهان بویژه آسیا دایر کرده و هر شش ماه یک بار نمایشگاه‌ها‌یی را برای جذب دانشجو و ثبت نام اولیه برگزار میکنند. در مورد استرالیا باید گفت هر چند راهبرد این کشور صبغه اقتصادی دارد اما این به این معنا نیست که همه متقاضیان حتی داوطلبان ضعیف نیز پذیرش شوند. سوابق علمی‌دانشجو بویژه دو مؤلفه معدل مقطع قبلی و برخورداری از مقالات معتبر بین المللی بسیار مهم تلقی می‌شوند.
الگوی علمی– آموزشی: نمونه آلمان
کشور آلمان تأکید زیادی بر توسعه مبادلات آکادمیک دارد و بدین منظور موسس‌ها‌ی را به همین نام تأسیس کرده است. داوطلبان خارجی میبایست از طریق سایت این موسسه (daad.de) در خواست خود را ابتدا به صورت متمرکز تسلیم کنند. تحصیل دانشجویان خارجی در این کشور مجانی و بدون پرداخت شهریه و حق ثبت نام است.
بنابراین الگوی آلمان صبغه اقتصادی ندارد و اهداف علمی– آموزشی را دنبال میکند. هدف اصلی در این الگو شکل دادن به اجتماع دانشگاهی (Academic Community) است.
داوطلبان خارجی برای تحصیل در آلمان باید به زبان آلمانی مسلط باشند. آن‌ها‌ می‌توانند پس از گذراندن امتحان تشخیص (سطح علمی) (Feststellungsprufung) به درخواست داوطلب یا پس از طی دوره‌ها‌ی یک ساله معادل پیش دانشگاهی (Studienkollege) در مدارس عالی مقدماتی، وارد دانشگاه شوند. آلمان در سال‌ها‌ی اخیر در چارچوب سیاست جذب نخبگان و رقابت با امریکا، امکان تحصیل در بعضی از رشته‌ها‌ را به زبان انگلیسی برای دانشجویان خارجی فراهم کرده‌است. در بعضی رشته‌ها‌ی دانشگاهی مانند پزشکی، دندانپزشکی، دامپزشکی، معماری، مدیریت صنعتی، روان شناسی، علوم ارتباطات و رسانها‌ی به علت تعداد زیاد متقاضی، پذیرش محدود است (دائره المعارف آموزش عالی، ج ۲۰۳ :۳)
الگوی فرهنگی: نمونه ایران در دهه ‌ها‌ی گذشته
ایران از دهه ۱۳۶۰ تاکنون از الگوی فرهنگی تبعیت کرده‌است. به این معنا که ترویج اهداف انقلاب اسلامی‌ در کشور‌ها‌ی هدف که عمدتا کشور‌ها‌ی اسلامی و عربی است در اولویت بوده است. معاونت دانشجویی وزارت علوم تحقیقات وفناوری هدف از پذیرش دانشجویان خارجی را حمایت از جوانان مستعد کشور‌ها‌ی اسلامی، فراهم نمودن بستر مناسب برای شناساندن بیشتر و بهتر جمهوری اسلامی، معرفی، نشر و توسعه فرهنگ ایرانی اسلامی و….. ذکر کرده است. اخیراً گرایش‌ها‌یی به سمت تعدیل این الگو در مصاحبه‌ها‌ی مدیران ذیربط مشاهده میشود.
در مجموع چنانچه قرار باشد راهبرد‌ها‌ی مناسبی برای جذب دانشجویان خارجی تدوین شود، چند موضوع مختلف باید بررسی شده و نظرات خبرگان و متخصصان آشنا با آن اخذ و استخراج شود. این موضوعات عبارتند از تمرکز راهبرد بر آموزش یا پژوهش و فناوری، میزان توسعهگرایی، راهبرد پذیرش دانشجو و سپس استخراج ارکان اصلی یک راهبرد مطلوب. چارچوب این الگوی مفهومی‌ متخذ از مطالعات اسنادی و تجربیات محقق و اقدامات جاری کشور‌ها‌ی مختلف جهان در قلمرو جذب دانشجویان خارجی است.

تهیهخواهدشد . اونیفرمنیروهایدشمنکهبهدستدولتبازداشت کنندهافتددرصورتیکه؛باآبوهوایمحلمناسبباشد
برایملبوساسیرانجنگیمصرفخواهدشد. باید به اسیران جنگی اجازه داده شود که لباس متحدالشکل نیروهای خود را بر تن داشته باشند. می توان از لباس های متحدالشکلی که کشور اسیرکننده به تصرف درآورده است برای این منظور استفاده نمود. تعویضواصلاحایناشیاءبهطورمنظمتوسطدولتبازداشتکنندهصورتخواهدگرفت. ازاینگذشته,اسیرانجنگیکهکارمیکنند؛درهرجاکهنوعکارلباسمخصوصراایجابکند,لباسمخصوصآنکاررادریافتخواهندکرد.^[۳۰۸]لباسی که دولت بازداشت کننده برای بازداشتیان تهیه می نماید و علائم خارجی که ممکن است به البسه مزبور نهد نباید نه جنبه تخفیف داشته باشد و نه باعث مضحکه گردد^[۳۰۹]. همچنین در صورتی که اسیران جنگی در معرض خطر حمله ی هسته ای، میکروبی، یا شیمیایی بوده یا در معرض آثار ناشی از چنین جنگ هایی باشند، و چنان چه اسرا خود فاقد لباس ها و تجهیزات حفاظتی ضروری باشند، باید چنین لباس ها و تجهیزاتی در اختیار آن ها گذارده شود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۴.۲.۵.۳.۱-بررسی فقهی ، مقررات کنوانسیون ژنو در باب پوشاک
در دین اسلام نیز به مسأله پوشاک اسیر نیز امر شده است؛ و در سیره نبی اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع)،نیزدر مواردی به اسیرانی که لباس نداشتند، لباس اهدا می کردند، همانطور که رسول اکرم (ص)در جنگ حنین به همه اسیران لباس پوشاندند ^[۳۱۰]. و در یکی از جنگها به دختر طایی لباسی مناسب دادند ^[۳۱۱].تأکید اسلام بر تهیه لباس برای اسیران جنگی، با قوانین ژنو برابری دارد ، و شاید تنها تفاوت آنان در بیان جزئیاتی باشد که در اسلام (چون دینی کلی گراست)بیان نشده است.
۴.۲.۵.۴-خوراک اسیر
کم و کیف غذا از جمله حقوق اسیران جنگی می باشد؛ لذاجیرهاساسییومیه اسرابایستیازحیثکموکیفوتنوعکاف
یباشد،بهطوریکهاسیرانجنگیرادرحالسلامتکاملنگاهداردوازتقلیلوزنآنهایاعوارضکمغذاییجلوگیریکند.
درتغذیهاسیرانجنگیبایدرژیمغذاییعادیآنهارعایتشود. زیرا ممکن است همان رژیم غذایی که برای سربازان کشور اسیر کننده مناسب است برای اسرای جنگی که به رژیم غذایی متفاوتی عادت دارند کافی نباشد، لذا اگر ضرورت دارد بایستی برای رژیم غذایی اسیران جنگی از نظرات پزشکان و متخصصان تغذیه استفاده کرد حتی در این امر می توان از کارکنان بهداری که به اسارت درآمده اند استفاده نمود. و برای این امر می توان از خود اسرای جنگی در مراحل تهیه ی غذای خود بهره ببرند ^[۳۱۲].دولتبازداشتکنندهبرایاسیرانجنگیکهکارکنندغذایاضافیلازمراتهیهخواهدکردکهبتواندکارمحولهراانجامدهند. و در آخر بایستی گفت ؛هرگونهمجازاتانتظامیدستهجمعیکهازحیثغذاصورتگیردممنوعاست.^[۳۱۳]
۴.۲.۵.۴.۱بررسی فقهی ، مقررات کنوانسیون ژنو در باب خوراک
اسلام غذا دادن به اسیران را مدح کرده است و کسانی را که اسرا را اطعام می کردند تحسین مینمودند و این امر در سیره ائمه (ع) به وفور دیده می شود. اما در اسلام جزئیاتی را که در کنوانسیون به آن اشاره کرده است را بیان ننموده است. در این باب امام صادق (ع) از پدرشان، امام علی (ع) که در مورد قاتل خود به فرزندانشان توصیه کردند: ( إحبسوا هذا الأسیر و أطعموه و اسقوه و أحسنوا إسارهَ^[۳۱۴])و (إطعام الاسیر حق علی من أسره و إن کان یُراد منَ الغد قتله فإنّه ینبغی أن یطعم و یُسقی و یُرفق به کافرا ً کان أو غیرَه^[۳۱۵]).
۴.۲.۵.۵-بهداشت و پرستاری طبی
در ارتباط با حفظ نظافت و اهمیت آن، در کنوانسیون ژنو تأکید شده است که ؛ دولتبازداشتکنندهبایستی کلیهاقداماتبهداشتیلازمراجهتتأمیننظافتوحفظ سلامتبازداشتگاههاوجلوگیریازبیماریهایواگیرداربهعملآورد. لذا جهت تأمین نظافت برای اسیران جنگی،ابتدا از همه بایستی دولت بازداشت کننده نظافت تأسیساتی که در اختیار اسیران قرار می گیرد را رعایت کند. همچنین غیرازحمامهاودوشهاییکهدربازداشتگاهموجودخواهدبودآبوصابونبهمقدارکافیبهمنظورنظافتبدنیروزانهوشستوشویلباسزیرجهتآنانتهیهخواهدشد. برایاینمنظورتأسیساتوتسهیلاتووقتلازمبهآنهااعطاءخواهدشد^[۳۱۶].لازم به ذکر است که ؛ به جهت حفظ سلامت اسیران جنگی علاوه بر رعایت نظافت بایستی ، ماهییکباربازرسیطبیازاسیرانجنگیبهعمل آیداینکارشاملبررسیتغذیهوثبتوزنهراسیرمی باشدومنظورازآنرسیدگیبهوضع عمومیسلامت وتغذیهونظافتوکشفبیماریهایواگیردارمنجملهسل ‍ بیماریهایمقاربتی^[۳۱۷]،مالاریاوابتلائاتزهرویخواهدبود. برایاینمنظوربایدازموثرترین راهکارهای ممکن مانند ؛ رادیوگرافیمنظمجهتکشفسلدر ابتدایابتلااستفادهنمود^[۳۱۸]و لااقلسالییکبارامتحانرادیوسکپیصورت می گیرد^[۳۱۹] . لذا پس از کشف بیماری اسیران، آنهایی که مبتلابهبیماریشدیدمی باشندویاکسانیکهوضعمزاجیآنهامعالجاتمخصوصیاعملجراحییابستریشدندربیمارستانراایجابمی کند،بایستی درهردستگاهنظامییاکشوریکهبرایمعالجهآنهاصلاحیتدارد،پذیرفتهشوند؛ولوآنکهبناباشددرآتیهنزدیکیبهمیهنخوداعادهکردند^[۳۲۰]. همین امکانات در باب زنان اسیر باردار^[۳۲۱] صدق می کند. مراقبت از این اسرا و زنان باردار ، نبایدکمتراز آنچهدرموردعامهاهالیمعمولاستباشد. علاوه بر این که ؛ دولت بازداشت کننده برای اسیران جنگی برنامه غذایی متناسبی در نظر میگیرد، همچنین ایشان اجازه دارند؛درمعاینهطبیروزانهحضوریابند. معالجاتیکهلازمهوضعمزاجآنهاستدربارهآنانبهعملخواهدآمد. درصورتاقتضابهدرمانگاهمحلبازداشتیابهیکبیمارستانانتقالخواهندیافت^[۳۲۲].اسیرانجنگیمرجحاًتوسطکارکنانبهداریدولتمتبوعخودودرصورتامکانتوسطکارکنانبهداریهممیهنخودتحتمعالجهقرارخواهندگرفت^[۳۲۳]. کارکنان بهداری در موقعیتی هستند که بتوانند تضمین نمایند با اسرای جنگی بر طبق حقوق مخاصمات مسلحانه رفتار شود. این امر نه فقط در مورد کارکنان بهداری که خود به اسارت درآمده اند، بلکه در مورد آن دسته از کارکنان بهداری کشور اسیر کننده که در اردوگاه های جنگی کار می کنند یا از این اردوگاه ها بازدید می نمایند نیز مصداق پیدا می کند. اغلب اوقات کارکنان بهداری می توانند از جراحات غیر تصادفی یا شرایط غیر بهداشتی اطّلاع حاصل نمایند و با توجه به این که مستقیماً به مقامات اردوگاه یا سازمان های خارج از اردوگاه از قبیل مقامات بهداشتی، دسترسی دارند این توانایی را دارند که از انجام اقدامات مناسب اطمینان حاصل نمایند ^[۳۲۴]
۴.۲.۵.۵.۱ـبررسی فقهی ، مقررات کنوانسیون ژنو در باب بهداشت و پرستاری طبی
اسلام هم همچون کنوانسیون ژنو،به بهداشت بازداشتگاه و حفظ سلامت اسیران تأکید دارد . اما لازم به توضیح است که ؛ مواد قانونی در کنوانسیون ژنو با ذکر جزئیات آمده است در حالی که احکام اسلام (در اکثر موارد و نیز در این مورد) به صورت مطلق بیان شده است وجزئیات را، از اطلاق آن می توان کسب کرد. لذا وقتی در اسلام بهداشت غذا و مکان بازداشتگاه ،تأکید شده است، پس حتماًَ بهداشت تجهیزات را نیز مد نظر دارد. مانند آنجا که؛ امام علی (ع) در مورد قاتلشان به امام حسن (ع) فرمودند: از هر آنچه می خورید به او بخورانید ،از آنچه می نوشید به او بنوشانید و محیط غذا خوری و غذای او را پاکیزه نگه دارید. همین مسئله در باب رسیدگی به بیماری اسرا و سلامتی آنان نیز وجود دارد. لذا از اطلاق تأکیداتی که در باب تأمین جانی اسرا و … آمده است ؛می توان پرستاری و باب رسیدگی به سلامتی اسرا را از آن دریافت.
.
۴.۲.۶-آزادی در انجام مناسک دینی و اعمال جسمانی و فکری
۴.۲.۶.۱-مراسم مذهبی ۴.۲.۶.۱.۱- مناسک اسیران با رعایت شرایط و مقرّرات انتظامی ، در انجام فرائض و مراسم مذهبی خویش کاملاً آزادند و کشور اسیر کننده نمی تواند ,مانع از اجرای این امور گردد. همچنین برایمراسممذهبیآنان دولت بازداشت کننده اماکنمناسبی را اختصاص
می دهد^[۳۲۵].
۴.۲.۶.۱.۲ـروحانیون و کشیشان روحانیون وکشیشانی نظامی که توسط نیروهای جنگی اسیر می شوند ، بایستی محترم شمرده شوند و در انجام اعمال دینیشان آزاد باشند. ایشان بینبازداشتگاههاودستههایکاراسیرانجنگیمتعلقبهیکنیرویمسلحومتکلمبهیکزبانیامتدینبهیکدیانتتقسیمخواهندشد^[۳۲۶].
علاوه بر کشیشان و روحانیون نظامی ,اسیرانجنگیکهکشیشو روحانی مذهبیهستندولیدرارتشخودمسئول امور دینی نبودهاندمجازخواهندشد، مراسممذهبیدینی که به آن تعلق دارندراتماماًبینهمکیشانخوداجرانمایندوبرایاینمنظورباآنهامانندکشیشانعسگرکهتوسطدولتبازداشتکنندهنگاهداشتهشدهباشندمعاملهخواهدشد. ایناشخاصرانبایدبههیچکاردیگریمجبور نساخت^[۳۲۷]. اما در مواردی که کشیش و روحانی نظامی یا غیر نظامی که متعلق به مذهب اصلی آنها یا نظیر آن در میان اسیران جنگی نباشد و یا به آن دسترسی نداشته باشند , درصورتیکهازلحاظمذهبیامکانپذیرباشدبرحسبتقاضایاسیران،می توان یک نفر غیر کشیش ذیصلاحیت را بهمنظوراجرایمراسممذهبیتعیین کرد.اینانتصابکهنیازبهتصویبدولتبازداشتکنندهدارد،باموافقتعامهاسیرانذینفعبهعملخواهدآمدودرمواردیکهلازمباشد،باتصویبمقاممذهبیمحلیمتعلقبههماندیانتصورتخواهدگرفت. کسیکهبدینطریقتعیینمیشودبایدبرطبقکلیهآئیننامههاییکهدولتبازداشتکنندهبهمنظورحفظ نظموامنیتنظامیوضعکردهاست،رفتارنماید^[۳۲۸]. در هر حال بایستی گفت؛ نقش کارکنان مذهبی اسیر شده در اردوگاه جنگی، عبارت است از :حفظ روحیه ی اسیران جنگی با ارائه ی خدمات مذهبی به آن ها. و دیگری, مسئولیّت شخصی، همراه با افسر ارشد اسرای جنگی یا نماینده ی اسیران و همراه با افسر ارشد بهداری، در قبال رفاه اسیران جنگی از طریق تضمین رعایت کنوانسیون اسیران جنگی. چنانچه تعداد روحانیون از میزان بازداشتگاه ها بیشتر باشد دولت بازداشت کننده بایستی تسهیلاتکافیمنجملهوسایلنقلیهبهآنهابدهدتاازیکمحلبازداشتبهمحلدیگرروندوبهآنهااجازهخواهددادکهبازداشتیانموجوددربیمارستانهاراببیند.کشیشانهرمذهببرایاعمالمذهبیخودآزادیمکاتبهبامقاماتمذهبیکشورمحلبازداشتودرحدودامکانباسازمانهایمذهبیبینالمللیهم دینخودبهرهمندخواهندبود^[۳۲۹].
۴.۲.۶.۲ـ فعالیتها جسمی و فکری
آزادی فعالیتهای جسمانی و فکری اسرا یکی از حقوق واجب ایشان می باشد . دولتبازداشتکنندهبایستیتمایلاتشخصیهراسیررامحترمشمارد لذا اسیرانجنگیبایدبتوانندبهورزشهایبدنیمنجملهبازیواسپرت و ورزش های دسته جمعیاشتغالورزندوازهوایآزاداستفادهکنند . برایاینمنظوردرکلیهبازداشتگاههافضاهایآزادکافیتخصیصدادهخواهدشد درورزشهایدستهجمعیوبازیدرهوایآزادشرکتکنند.اسرا را باید تشویق کرد که به فعالیتهای تمرینی ، فکری ،آموزشی و تفریحی و نیز تمرینهای جسمی بپردازد. تسهیلات لازم برای این کار نیز می بایست در اختیار آنها گذاشته شود^[۳۳۰]. کلیهتسهیلاتممکنببرای ادامه تحصیلبازداشتیاناعطاءخواهدشد تاتحصیلاتخودراتعقیبیاتحصیلاتجدیدیراشروعنمایند. همچنین وسایل تعلیمکودکانوجوانانتأمینخواهدشد. کودکانوجوانانخواهندتوانستخواهدرداخلوخواهدرخارجمحلبازداشتبهمدرسهبروند.^[۳۳۱]
۴.۲.۶.۳- بررسی فقهی ، مقررات کنوانسیون ژنو در باب آزادی در انجام مناسک دینی و اعمال جسمانی و فکری
اسلام در باب آزادی دینی اذعان می دارد که ؛ نباید اسرا را به پذیرش اسلام اجبار کرد، اگرچه دعوت اسرا به اسلام جزو حقوق هر اسیر می باشدولیکن نباید آنان را به خاطر ایمان نیاوردنمؤاخذه کنند و مانع انجام اعمال مذهبی آنان شوند. و نیز در تاریخ اسلام و سیره ائمه معصومین خبری از ایجاد محدودیت و آزار برای اسرا د ر انجام مناسک دینیشان دیده نمی شود.
و در باب انجام اعمال فکری و جسمی اسرا، پس از بررسی در متون اسلامی_ تا آنجا که ما بررسی کردیم _ حکمی در این باب یافت نشده است .
۴.۲.۷- اموال اسیر
– حق ملکیت بر تصرف در لوازم شخصی اسرا
در کنوانسیون ژنو آمده است که ؛ کلیه اشیاءولوازممصرفشخصی اسیران همچون اشیاءولوازممربوطبهملبوسیاتغذیهآنان و لوازم شخصی آنان ، در تصرفاسیرانجنگیباقیخواهد ماند . همچنین کلیهاشیاءدیگریکهبهمنظورحفاظتشخصیبهآناندادهشده(کلاهخودهایفلزی،ماسکهایضدگازو …)در اختیارخود اسرا قرار خواهد گرفت.علائم،درجهوملیتونشانهاواشیاییراکهبالاخصارزشاحساسیدارند؛ نیز حکم اموال شخصی اسیرانجنگیرا دارند و نباید آنانازگرفته شود . و صرفاً گرفتناسب،تجهیزاتنظامیواسنادنظامی(از قبیل دستورات، نقشه ها و یادداشت های روزانه ی حاوی اطّلاعات نظامی)ولوآنکهاشیاءولوازممزبورجزء تجهیزاتنظامیرسمیآنانباشد ، از آنان گرفته خواهد شد .
و در آخر بایستی اشاره کرد که؛ اسنادخانوادگیواوراقهویتموجودنزدبازداشتیانرانمیتوانازآنانگرفت ،مگربادادنرسید؛زیرادرهیچحالیبازداشتیاننبایدبدوناوراقهویتبمانند. چنانچهاوراقهویتنداشتهباشنداوراقمخصوصیتوسطدولتبازداشتکنندهتهیهوبهآنهادادهخواهدشدکهتاپایانبازداشتبهجایاوراقهویتبهکاررود.^[۳۳۲]
۴.۲.۷.۲- مصونیّت اموال شخصی اسیران
جدا از لوازم شخصی اسیر ،در کنوانسیون ژنو مسئله اموال اسیر را نیز مطرح شده است ،لذا اموال اسیر به سه دسته تقسیم شده است:
۴.۲.۷.۲.۱اموالی که همراه خود داشته است:
علاوه بر لوازم شخصی اسیر ، وجوهنقدی ،چکهاواوراقبهاداری که اسیرانجنگیهمراه خود دارند ؛مصون از هر گونه تعرّض و ضبط از جانب کشور اسیر کننده می‏باشد.مگربرحسبدستوریکنفرافسر؛آنهم به شرط اینکه، مبلغآنبامشخصاتصاحبآن ، دردفترمخصوصثبتورسیدکاملیکهبهطورخواناحاوینامودرجهوواحدشخصصادرکنندۀرسید،باشدبهصاحبنقدینهتسلیمگردد .^[۳۳۳]
البته وجوه اخذ شده ؛ چهبهپولکشوربازداشتکنندهباشد و یا غیراز پولآن دولتباشد ، بایدتوسطدولتبازداشتکنندهنگاهداریودرپایاناسارتبههمانشکلاصلیبهاسیرمستردگردد^[۳۳۴].
اما لازم به ذکر است که ؛دولتبازداشتکنندهبا شروعمخاصماتمیتواندطی قرار دادی با دولت حامی ،حداکثروجهی کهاسیرانجنگیمیتوانندنقداًیاشبیهبهنقدباخودداشتهباشند رامعینکند ،وهرمقدارمازادیکهمشروعاًدرتملکآنانباشد ومأخوذیا گدفته شده و ضبط می گردد.همچنینهرپولیکهخودشانبسپارندبهحسابآنانسپردهخواهدشدونبایدبدونموافقتخودِآنانبهپولدیگریتبدیلشود^[۳۳۵].
۴.۲.۷.۲.۲اموالی که دولتبازداشتکننده پرداخت می کند :
– اسیران جنگی حقّ دارند که از کشور اسیر کننده یک مستمری ماهانه دریافت کنند. لذادولت بازداشت کنندهبهکلیهاسیرانجنگی،پیشپرداختیبابتحقوقماهانهاعطا خواهدکرد؛کهمیزانآنبستگی به توافق طرفین دارد؛ اگرچه قیمتی حدودی در کنوانسیون ژنو به عنوان پایه بیان شده است.^[۳۳۶] ! هدف از این مستمری ها آن است که اسیران جنگی بتوانند اقلامی را از غذاخوری های اردوگاه خریداری کنند .
اسیرانجنگیمستقیماًازمقاماتبازداشتکنندهحقوقعادلانهایبابتکار،دریافتخواهندداشت. میزانآنتوسطدولتمزبورتعیینخواهدشد.(درهرحالیازربعفرانکسوئیسبابتهرروزکاملکارکمترنخواهدبود).دولتبازداشتکنندهبایستی میزان حقوقروزانه ایراکهتعیینمیکندبهاسیرانجنگیوهمچنینتوسطدولتحامیبهدولتمتبوعآناناطلاعدهند.
حقوقکارتوسطمقاماتبازداشتکنندهبهاسیرانجنگیای کهبهطوردائمبهمشاغلمربوطبهاداره،تنظیماتداخلی،نگاهداریبازداشتگاهوهمچنینبهاسیرانجنگیکهبرایاجرایوظایفروحانییابهداریبهنفعهم کیشانخودگماشتهمیشوند،نیزتأدیهخواهندگردید.
حقوقمتعمدومعاونینواحیاناًمشاوریناوازصندوقسودفروشگاهبرداشتخواهدشد، وچنانچهچنینصندوقیموجودنباشدمقاماتبازداشتکنندهحقوقعادلانهایبهاسیرانمزبورتأدیهخواهدکرد^[۳۳۷].
۴.۲.۷.۲.۳اموالی که دولت متبوع پرداخت می کند:
دولتبازداشتکنندهوجوهیراکهدولتمتبوعاسیرانجنگیبهعنوانحقوقبرایآنانمی فرستد راقبولخواهدکرد،مشروطبهاینکهمبالغواریز شده بایستیبرایکلیهاسیرانجنگییکطبقهبرابرباشدوبهکلیه اسیرانمتبوعآندولتازآنطبقهدادهشود،و به محض پرداخت مبلغ از جانب دولت متبوع بهحسابشخصیاسیران واریز می شود ^[۳۳۸].
کلیۀبازداشتیانمیتوانندکمکهزینههاییازدولتمتبوعخودیادولت حامییاازهرگونهسازمانیکهبهآنهاکمککندیاازخانوادههایخوددریافتنمایند^[۳۳۹].
۴.۲.۷.۳-مقررات متفرقه اموال
الف )تعبیه یک حساب مالی برای اسرا
بر دولت بازداشت کننده جایز است که ؛برای هر اسیر یک حسابی مالی تعبیه کند .فوق العاده هایی که به اسیر تعلق میگیرد ،مزدهاییرا کهآنفرددریافتمیداردوکلیهوجوهارسالیراکهبرایاوواصلگردیدهبهحسابواریز خواهد شد.همچنینوجوهیکهازاواخذشدهوبرطبققوانینجاریدردولتبازداشتقابلاستفادهاستبهبحسابمنظورخواهدشد.
اسیران و معتمدان وی ،اجازه خواهند داشت تا؛درهرموقعکه درخواست کردند ،به حسابخودرسیدگیکنندوخلاصههاییاز وضعیت مالی خود بهدستآورند. حسابمزبوردرصورتتقاضابهدولتحامیابلاغخواهدشدودرصورتیکهشخصبازداشتیبهجایدیگریانتقالیابدحسابشنیزبهآنجا منتقل می شود^[۳۴۰].
ب )حق انتفاع اسرا از حساب مالی و پول نقدیشان

بازدهی تخمیر گلوکز

۷۵/۰

بازده اتانول از گلوکز(کیلوگرم)

۱۳۰

مقدار ساقه ذرت به کیلوگرم

۱۰۰۰

میزان همی سلولز(کیلوگرم)

۲۹۰

بازدهی تبدیل همی سلولز

۹/۰

بازدهی استوکیومتری اتانول

۵۱/۰

بازدهی تخمیرزایلوز

۵/۰

بازده اتانول از زایلوز

۶۶

میزان کل تولید اتانول از۱۰۰۰کیلوگرم ساقه ذرت(کیلوگرم)

۱۹۶

۲-۷-۴ هیدرولیز آنزیمی
روش دیگر هیدرولیز، هیدرولیز آنزیمی است. آنزیمها پروتئینهای گیاهی هستند که باعث انجام واکنشهای شیمیایی مشخص می شوند. دو تکنولوژی در این زمینه گسترش یافته است. روش های تبدیل میکروبی مستقیم و آنزیمی(دمیر باس۲۰۰۵)، با انجام فراوری مناسب، هیدرولیز آنزیمی بازده بیشتری نسبت به هیدرولیز شیمیایی دارد ولی هزینه ها ی آن بالاست. تولید اقتصادی و به صرفه ی آنزیم سلولز یک راه برای اقتصادی کردن تولید بیواتانول از لیگنو سلولز ها در یک فرایند آنزیمی است. مواد لیگنوسلولز یک سو بسترای خیلی پیچیده است و به همین دلیل نیازمند یک مخلوط موثرآنزیمی است که توانایی شکافتن پیوندهای متفاوت درون زنجیره ی پلیمری سلولز را داشته باشد(داین ۲۰۰۶). توانایی و محدودیت مخلوط های گوناگون آنزیمی برای هیدرولیز کامل ساختارهای پلی ساکاریدی دیواره سلولی گیاه کانون تلاش های تحقیقی قابل توجه در طی سالهای اخیر بوده است. تولید سلولاز فعال و ارزان با توجه به موارد زیر صورت می گیرد. بهبود کیفیت آنزیم، طولانی کردن عمر آنزیم، افزایش قدرت تولید و بازدهی آنزیم وکاهش هزینه های محیط رشد و مواد، آنزیم های سلولاز پروتئین هایی هستند با وزن مولکولی در محدوده ی بین۳۰۰۰۰ تا AMU^[8]160000 و یک گونه ی بیضی گون منظم با ابعادی از حداقل۳۰ تا حداکثر۲۰۰ انگسترم هستند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

آنها توانایی شکستن زنجیره ی سلولز به قندهای مونومر تشکیل دهنده اش را دارند. سطح داخلی چوب که می توانند یک نمونه بیومس فرض شود. خیلی بزرگ است اما تنها۲۰% از حجم خلل و فرج آن برای سایز مولکولهای سلولز قابل دسترسی است. بنابراین عملیات مقدماتی بر روی زیست توده برای افزایش سطح قابل دسترس لازم است.
این در صورتی به دست می آید که لیگنین و همی سلولز چسبان اطراف سلولز با کاهش بلورینگی و پلیمریزاسیون نازک شود. مزیت نهاییش اینست که این مسئله مقدار آنزیم هیدرولیتیکی مورد نیاز را کاهش می دهد که هنوز هزینه اصلی فرایند هیدرولیز است. اگر چه پیشرفت زیادی در بیو تکنولوژی برای کاهش هزینه ی آنزیم صورت گرفته اما هنوز ۴۵% کل هزینه ها را آنزیم بر عهده دارد(فن۱۹۸۷، فیلپدیس و سایرین۱۹۷۷). اساساً پیش فراوری به کار رفته می تواند بسته به مکانیسم بکار رفته برای سوبسترا فیزیکی، گرمایی، شیمیایی و بیولوژیکی باشد. گاهی اوقات ترکیب دو تا یا بیشتر از اینها باعث بهبود بازدهی می گردد.
۲-۸ پیش فرآوری فیزیکی:
دو نوع عملیات مقدماتی فیزیکی وجود دارد. مکانیکی و غیر مکانیکی(فان و سایرین۱۹۸۲). نوع اول شامل روش هایی مانند آسیاب کردن و سائیدن می باشد که ابعاد سوبسترای برای افزایش نسبت سطح به حجم که سلولز را قابل دسترس می کند کاهش می دهد. گر چه آسیاب کردن در کاهش سلولز بلورین(مک میلان۱۹۹۴) بسیار مناسب می باشد، اما زمان بالایی را نیاز دارد(بالای ۷روز) و امکان بهبود در فرایند کاهش مییابد(فان۱۹۸۲). پیش فراوری غیرمکانیکی یک ترکیب از نیروهای مکانیکی با نیروهای خارجی قدرتمند را فراهم می کند. نظیر پرتوافکنی و بخار با فشار بخار بالا که لیگنوسلولز را تجزیه می کند. تابش گاما که تصور می شود یک عملیات فیزیکی است برای کاهش دیواره ها تشکیل دهنده ی سلول در باقیمانده های کشاورزی برای افزایش هضم پذیریشان بکار میرود(آل _مسری و سایرین۱۹۹۹). اگر چه این عملیات درجه ی هیدرولیز بالایی را باعث میگردد اما نیازمند صرف زمان طولانی و انرژی بالایی است به همین دلیل خیلی از لحاظ اقتصادی مناسب نمی باشد.
۲-۸-۱انفجار بخار
هم اکنون یکی از موثرترین و گرانترین عملیات پیش فراوری فیزیکی و شیمیایی برای بیومس انفجار بخار است( زیمباردی۲۰۰۰، بالستروس۲۰۰۰). این فرایند از بخار آب اشباع در دما و فشار بالا استفاده می کند تا پیوندهای شیمیایی بین لیگنین، سلولز و همی سلولز از هم پاشیده شود. بیومس در اندازه مناسب خرد شده و به یک راکتور فشار بالا وارد می شود و برای یک زمان از قبل تعیین شده باقی می ماند. در انتهای این زمان انتخاب شده بیومس فرآوری شده از یک دریچه خارج می شود و مواد به تانک منتقل می شود و آنجا منفجرشده و بیومس و بخار منفجر شده بازیافت میگردد. شکل۲-۵ راکتور انفجار بخار را در یک مدل بسته نشان می دهد.
جداسازی انفجار بخار قبلاً در یک دامنه وسیعی از سوبستراها با موفقیت اثبات شده است. زمان بخار دهی نسبتاً کوتاه است (در چند ثانیه تا دقیقه). فشار بخار معمولاً در محدوده بین ۵/۱ تا ۴ مگا پاسکال قرار دارد. در حالیکه دماها بین ۱۸۰ تا ۲۳۰ درجه سلسیوس می باشد. این روش بر روی تعداد وسیعی از سوبستراهای بیومس، خرده های چوب، ماکراآلگا، باگاس، نیشکر، روغن های نخل و کاه گندم، شاهدانه، ذرت علفی. بررسی شده است(تورن و سایرین، ۱۹۹۸)
شکل۲-۵ نمایش عملیاتی راکتور انفجاری بخاری در یک مدل بسته (زیمباردی،۲۰۰۰)
۲-۸-۲ انفجار آمونیاک و دی اکسید کربن
دیگر عملیات مقدماتی مورد استفاده که ترکیب یک فعالیت فیزیکی و شیمیایی است. تکنیک انفجار فیبر آمونیاک^[۹]۱است که بیومس با آمونیاک در یک دمای ملایم ۳۰۰ درجه ی کلوین و فشار بالای(۲۴/۱مگاپاسکال) به مدت ۳۰ دقیقه فراوری می شود(دال و سایرین۱۹۹۶، ولانسکو۱۹۹۷) و سرانجام یک دریچه باز می شود و موجب وارد شدن افت فشار بالا می شود که بیومس منفجر میگردد. آمونیاک تبخیر می شود و حدود ۹۹% آن بازیافت می شود. و دوباره استفاده می شود. این روش به طور موثری بیومس غیر چوبی از قبیل باگاس وکاغذ روزنامه را از هم می پاشاند، اما روی بیومس چوب های نرم موثر نیست. برای بیومس های بدون چوب بازدهی در حد تئوری است(دالی و سایرین۱۹۹۶) ولی بیشتر از ۵۰ درصد بازده ی تئوری برای درخت تبریزی بدست نمی آید(بلکاسمی و سایرین۱۹۹۸).
اخیراً تعدادی پژوهش برای بهبود این فراوری به وسیله ی جانشینی امونیاک بادی اکسیدکربن مافوق بحرانی اختصاص داده شده است.
۲-۸-۳ پیش فرآوری شیمیایی