امّا در ایران قوانین دیگری نیز به تصویب و در حال اجرا است که از نظر زمانی با توجه به نیازهای جامعه به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است که آنها نیز به نوبه خود آثاری را تحت حمایت قرار داده اند .
در ماده ۱۶۰ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی هم به تعدادی از اثرهای تولیدی اشاره و آنها را مشمول قانون حمایت از حقوق مولفّان و مصنّفان و هنرمندان نموده است . « گزارشهای پژوهشی ، پایان نامه ها و نرم افزارهای چند رسانه ای به عنوان اثر مشمول مفاد قانون حمایت از حقوق مولفّان ، مصنّفان و هنرمندان مصوب ۱۱/۱۰/۱۳۴۸ می گردد . از دیگر اثرهای مورد حمایت در قوانین ایران ، طرح ها و الگوهای تولید شده پارچه و لباس می باشد که بر اساس ماده ۴ قانون ساماندهی مد و لباس مصوب ۱۲/۱۰/۱۳۸۵ می باشد .^[۱۰۸]
همچنین مطالب اختصاصی منتشر شده در مطبوعات بنا بر تبصره ۳ ماده ۵ الحاقی به قانون مطبوعات مصوب ۲۲/۱۲/۱۳۶۴ مورد حمایت قانون حمایت از حقوق مولفان ، مصنفان و هنرمندان قرار می گیرد .^[۱۰۹] از دیگر قوانینی که اختصاص به آثار سینمایی دارد ، قانون تشکیل سازمان نظام سینمایی و حمایت از حقوق مادی و معنوی آثار سینمایی می باشد . مطابق ماده ۶۸ این قانون ، فعالیت های سینمایی مورد حمایت به چهار نوع فعالیت تقسیم بندی می شوند :
۱ – فعالیت هایی که در پدیدآمدن و تولید اثر سینمایی نقش داشته باشد ؛
۲ – فعالیت هایی که در قلمرو نشر و تکثیر اثر سینمایی باشد ؛
۳ – فعالیت هایی که نمایش اثر سینمایی را سبب می شود ؛
۴ – فعالیت هایی که در قلمرو ایجاد و گسترش هنر – صنعت سینما است .
در جمهوری اسلامی ایران ، اخیرا پیش نویس لایحه قانون جامع حمایت از حقوق مالکیت ادبی و حقوق مرتبط نیز تدوین گردیده که فصل اول از بخش دوم شامل مواد ۲ و ۳ آن به آثار مورد حمایت پرداخته است که ماده ۲ بشرح زیر است :
۱ – اثر کتبی خواه به صورت دست نوشته ، چاپی یا هر شکل دیگر ، از قبیل کتاب ، رساله ، جزوه ، مقاله ، تعزیه ، نمایش نامه صامت ، رادیویی یا دیگر نمایش نامه ها ، متن گفتگوی دیداری – شنیداری و هر نوشته دیگر با مضمون ادبی ، علمی ، فنی و هنری ؛
۲ – اثر شفاهی از قبیل سخنرانی ، نطق علمی ، خطابه ، موعظه ، نطق آموزشی و نظایر آن ؛
۳ – اثر ادبی کاربردی از قبیل برنامه رایانه ای خواه بصورت کد مبدأ یا کد مقصد ؛
۴ – شعر ، ترانه ، سرود ، تصنیف ، قصه و نظایر آن ؛
۵ – هنر نمایشی از قبیل اثر دیداری – شنیداری ، تئاتر زنده شنیداری یا پانتومیم ، پرده خوانی ، خیمه شب بازی ، تعزیه خوانی ، تردستی ، معرکه گیری ، نمایش های سیرکی و سایر آثاری که برای نمایش صحنه ای خلق می شوند ؛

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۶ – اثر رادیویی ؛
۷ – اثر موسیقی با کلام و بدون کلام ؛
۸ – اثر هنری تجسمی – تزیینی از قبیل نقاشی ، خوشنویسی ، تذهیب ، منبت کاری ، سنگ آرایی ، پیکر تراشی و سایر هنرهای زیبا ؛
۹ – اثر هنری کاربردی از قبیل قالی و گلیم و نقشه آنها یا سایر هنرهای بکار رفته در صنایع دستی یا کالاهای صنعتی ؛
۱۰ – اثر هنری ترسیمی از قبیل طرح ، نقشه ، انگاره ، نقشه جغرافیایی ، اثر سه بَعدی مربوط به حوزه های جغرافیایی ، مکان نگاری ، معماری و یا علوم تجربی ؛
۱۱ – اثر عکاسی ؛
۱۲ – اثر معماری ؛
۱۳ – طراحی شکل حروف ، اعداد یا دیگر علائم خواه به صورت دستی یا رایانه ای ؛
در ماده ۳ حمایت از آثار اشتقاقی را به شرط داشتن اصالت و رعایت حقوق پدیدآورنده یا پدیدآورنده اصلی مورد حمایت قرار داده و این آثار را چنین بر شمرده است :
۱۴ – اثر مبتنی بر نمودهای فرهنگ عامه ؛
۱۵ – اثر ترکیبی به شرطی که از حیث آرایش و گزینش ، اصیل باشند ؛
اما در این لایحه جامع که هماهنگی بیشتری با موافقت نامه تریپس و کنوانسیون برن دارد ، اساتید معززی که در تدوین آن زحمات بسیاری را متحمل شده اند ، ملاک نیاز کشور ، استفاده از نظرات فقهی و عالمانه خویش و همچنین همسویی با جامعه جهانی را لحاظ نموده و بعون الله تعالی در صورت تصویب نهایی و پیوستن به موافقت نامه در این زمینه هیچگونه مشکل خاصی برای کشور و پدیدآورندگان حوزه مالکیت ادبی و هنری را بدنبال نخواهد داشت .
گرچه بعضی از اساتید محترم حقوق ایران به موارد دیگری هم چون آثار سینمایی و آثار هنرهای کاربردی اشاره نموده اند . بنظر می آید آثار فوق در قوانین ایران هر چند بطور مختصر به آنها اشاره شده اما در لایحه جامع در بندهای فوق الاشاره این آثار به تفصیل مورد توجه قرار گرفته اند .
مبحث دوم : در موافقت نامه تریپس
موافقت نامه تریپس در بخش نخست تحت عنوان حق نسخه برداری و حقوق جانبی به بحث پیرامون مالکیت ادبی و حق مؤلّف پرداخته است . ابتدا در بند ۱ ماده ۹ اعضا را به رعایت مواد ۱ تا ۲۱ کنوانسیون برن (۱۹۷۱ ) ملزم نموده است . موافقت نامه در این مورد خود به هیچ یک از اثرها اشاره ننموده است و تنها مواد فوق الاشاره در کنوانسیون برن را مورد تاکید و پذیرش قرار داده است .
برای اینکه آثار مورد حمایت مشخص شود نیاز به توجه به کنوانسیون برن می باشد .
کنوانسیون برن در بند ۱ ماده ۲ به تعریفی از اصطلاح آثار ادبی و هنری داشته و آنها را شامل تمامی آفرینش های مربوط به گستره ادبی ، علمی و هنری صرف نظر از روش یا شکل ابراز آنها دانسته است » . به عبارت دیگر ممکن است اثری به عنوان یک اثر ادبی و هنری شناخته نشود و یا ارزش یک کار ادبی و هنری را نداشته باشد مع الوصف چون اصالت دارد و از دیگری تقلید نشده تحت کپی رایت قابل حمایت است . سپس در ادامه طی چند بند آثار را چنین برشمرده است :
۱ – کتاب ها ، بروشورها و دیگر نوشته ها
۲ – کنفرانس ها ، نطق های کوتاه ، موعظه ها و دیگر آثاری که دارای ماهیت مشابه هستند .
۳ – آثار نمایشی یا نمایشی موسیقیایی ، رقص ها ، پانتومیم ها .
۴ – تنظیم موسیقی با کلام یا بدون آن .
۵ – آثار سینمایی و نیز آثاری که مشابه آثار سینمایی ابراز می شوند .
۶ – آثار مربوط به طراحی ، نقاشی ، معماری ، پیکره ، گراور ، لیتوگرافی .
۷ – آثار عکاسی و آثاری که مشابه روش آثار عکاسی ابراز می شوند .
۸ – آثار هنرهای کاربردی .
۹ – تصاویر و نقشه های جغرافیایی .
۱۰ – نقش ها ، کروکی ها ، و آثار تجسمی مرتبط با جغرافی . توپو گرافی ( موقعیت طبیعی ) ، معماری و علوم
بند ۳ ، ترجمه ، اقتباس ، تنظیم موسیقی و سایر تبدیل های اثر ادبی و هنری ، بدون آن که به حق پدیدآورند اثر اصلی خدشه ای وارد شود مورد حمایت کنوانسیون قرار می گیرد .
بند ۴ ، شامل متون رسمی قانونی ، اداری یا قضایی و نیز ترجمه رسمی این متون
بند ۵ ، آثار ادبی یا هنری مانند دایره المعارف ها و جُنگ ها را را که به لحاظ انتخاب یا ترتیب موضوعات ، آفرینش فکری به شمار می آیند تحت حمایت قرار داده است .
بند ۷ ، آثار هنرهای کاربردی ، طرح های صنعتی و مدل ها .
بند ۱ ماده ۲ مکرر شامل سخنرانی های خاص .
بند ۴ ماده ۱۵ آثار مربوط به فرهنگ عامه یا آثار فولکلوریک نیز شامل حمایت می شود .^[۱۱۰]
اما در این میان می توان دو نمونه از آثار را نام برد که در کنوانسیون برن نامی از آنها به میان نیامده ولی قطع یقین از آثاری است که در این حوزه قابل حمایت می باشد و از مواردی است که در متن موافقت نامه بیان شده است که عبارت اند از :